دلار از نردبان قیمت بالا می‌رود/ بانک مرکزی روزه سکوت می گیرد
قیمت دلار از ابتدای مهرماه و در یک ماه اخیر بخصوص در هفته جاری هرروز افزایش یافت و از نردبان قیمت بالا رفت به‌نحوی‌که هر دلار امروز (هم‌اکنون) ۳۹۰۴ تومان قیمت خورد. البته قیمت دلار از صبح روز گذشته (سه شنبه) نوسان زیادی داشت و به‌طوری‌که حتی در معاملات قیمت ۳۹۳۰ تومان را ثبت کرده است.
قیمت هر دلار از ابتدای آذرماه ۳۶۸۴ تومان تاکنون با افزایش ۲۲۲ تومان به ۳۹۰۶ تومان رسید و اگر این روند ادامه داشته باشد، حتی برخی دلار ۴۰۰۰ تومانی را نیز نوید می‌دهند و ممکن است قیمت دلار وارد کانال ۴ هزار تومان خواهد شد و رکودهای جدیدی در این زمینه ثبت خواهد شد.
قیمت دلار در روز اول مهرماه برابر با ۳۵۶۶ تومان بود تا زمان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، به ۳۶۳۶ تومان افزایش یافت، اما با اعلام پیروز ترامپ، دلار که از آبان ماه سوار بر نردبان افزایش قیمت شده بود، به‌سرعت خود افزایش داد تا امروز (۹ آذرماه) به نزدیکی ۴ هزار تومان برسد.
نرخ دلار مبادله‌ای (بانکی ۹) اما نسبت به دیروز تغییری نداشته حتی با یک ریال کاهش در همان قیمت ۳۲۰۹ تومان ماند. افزایش فاصله بین نرخ دلار مبادله‌ای و آزاد به ۶۹۷ تومان رسیده است که اختلاف، برنامه بانک مرکزی را برای تک‌نرخی شدن ارز دچار مشکل خواهد کرد. بانک مرکزی همچنان بازیگر اصلی بازار و مسئول عرضه ارز است و باید پاسخ دهند که چرا دلار مسیر افزایش قیمت را طی می‌کند و آیا اینکه عرضه از سوی این بانک کاهش‌یافته است یا نه؟
افزایش قیمت دلار از ابتدای هفته جاری وارد کانال ۳۸۰۰ تومان شده بود که این روند ادامه دارد و بی‌ثباتی در بازار باعث توقف خریدوفروش آن در صرافی‌ها شده است. گرانی دلار قطعا بر روی افزایش قیمت کالاهای اساسی مردم تاثیر خواهد داشت، زیرا بخش اعظمی از کالاهای وارداتی به کشور، مواد اولیه است که گرانی دلار باعث افزایش قیمت تمام شده می شود.
البته ارزش همه ارزها در مقابل ریال ایران افزایش‌یافته و فقط به‌جز چند ارز مانند روپیه هند و پاکستان، دلار سنگاپور، ریال عمان، دینار کویت و بحرین افزایش و یا کاهش قیمتی نداشتند. امروز و در بازار هر یورو ۴۲۳۰ تومان قیمت خورد که نسبت به دیروز ۱۰۷ تومان افزایش را نشان می‌دهد. ارزش پوند ۴۶ تومان، درهم امارات ۴۱ تومان، لیر ترکیه ۲۰ تومان، یوان چین ۵۰ تومان نسبت به آخرین قیمت دیروز در برابر ریال افزایش داشته‌اند.
این در حالی است که هیچ‌کسی در این مورد توضیحی نمی‌دهد. بانک مرکزی در این مورد روزه سکوت گرفته‌اند که چرا ارزش دلار و سایر ارزها همچنان در مقابل ارزش ریال در حال افزایش است.
دولتمردان دولت تدبیر و امید، بخصوص رئیس‌کل بانک مرکزی از تک‌نرخی شدن نرخ ارز (دلار) تا پایان سال خبر داده بودند که تاکنون جزییاتی از این برنامه اعلام‌نشده است، البته رئیس‌کل بانک مرکزی در اوایل مردادماه از ابلاغ دستورالعمل و ضوابط اجرایی خریدوفروش ارز توسط بانک‌ها بر اساس ارز آزاد در خبر داد و معتقد بود که این اقدام می‌تواند تسریع‌کننده حرکت به سمت یکسان‌سازی نرخ ارز باشد که این بخشنامه در همان مردادماه اجرایی شد.
دغدغه‌هایی که دستورالعمل جدید بانک مرکزی برای فعالان اقتصادی به وجود آورده نرخ ارز است و فعالان اقتصادی ترس از این موضوع داشتند که با آزاد شدن بانک‌ها برای ورود به بازار ارز، رقابت بر سر خریدوفروش آن ب بانک‌ها، فضای کاذب و منفی را ایجاد کند و این روند باعث افزایش و یا کاهش نرخ ارز بخصوص دلار به‌صورت غیرواقعی باشیم.
البته در بخشنامه ابلاغی بانک مرکزی به بانک‌ها اعلام‌شده بود که نرخ خریدوفروش ارز بر اساس توافق بانک و مشتری تعیین خواهد شد، اما نگران‌ها از این بود که بانک‌ها از این امتیاز ویژه در بخشنامه سوءاستفاده کرده و نرخ‌ها را به‌طور غیرواقعی تعیین کنند.
حال باگذشت بیش از ۳ ماه از ابلاغ آن بخشنامه، دلار امروز در وارد کانال ۳۹۰۰ تومان شده و دور از ذهن نیست تا چند روز دیگر رکورد ۴ هزار تومان را ثبت کند.
هم‌زمان با آغاز سیاست جدید بانک مرکزی در راستای تک‌نرخی کردن ارز در بازار بانکی و آزاد رخ داد حرکت افزایشی البته با سرعت آهسته در نرخ دلار بود. نرخ مبادله‌ای (بانکی) دلار در اولین روز ابلاغ سیاست بانکی مرکزی در مردادماه ۳۰۹۵ تومان بود که این نرخ امروز ۳۲۰۹ تومان رسیده است. بانک مرکزی سیاست روند افزایشی و آهسته نرخ دلار را از مدت‌ها قبل پیش‌گرفته بود و نرخ‌ها در بازار آزاد بیانگر سیر صعودی است.
نرخ دلار در بازار آزاد بعد از ابلاغ سیاست جدید ارز تک‌نرخی از ۳۵۳۳ تومان به ۳۹۰۶ تومان رسیده و نرخ فروش نقدی دلار در سامانه سنا امروز ۳۸۵۳ تومان ثبت‌شده است.
بانک مرکزی اصلی‌ترین نهاد عرضه‌کننده ارز در بازار است، کارشناسان و فعالان بازار ارز و صرافان، کاهش عرضه دلار از سوی این بانک را عامل افزایش نرخ دلار می‌دانند که ممکن است بازار دچار شوک شده و باعث افزایش قیمت و کالاها شود.
با اجرای برجام و لغو تحریم‌های پولی و بانکی انتظار این بود که منابع ارزی در اختیار بانک مرکزی افزایش یابد و دولت برنامه داشت تا قیمت دلار ثابت بماند و بتواند با افزایش نرخ ارز مبادله‌ای قیمت و کم کردن فاصله با نرخ دلار آزاد شرایط را برای تک‌نرخی شدن ارز راهم کند، اما همچنان مشکلات بانکی حل‌نشده و ارتباط کارگزاری با بانک‌های بزرگ و اروپایی برقرار نشده است.
حتی با اینکه وزیر نفت گفته بود پول بلوکه‌شده‌ای بابت فروش نفت در خارج از کشور نداریم، اما در پسابرجام، با اینکه تحریم‌های فروش نفت برداشته‌شده، ولی هنوز پول نفت‌های فروخته‌شده دریافت و وارد کشور نشده است.
برخی کارشناسان اعتقاددارند، افزایش نرخ ارز، کنترل و مدیریت‌شده است و از سیاست‌هایی تبعیت می‌کند که بعضاً تحت‌فشار وارده به بانک مرکزی، وارد می‌شود. گرچه دولت عزم خود را جزم کرده تا سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز را پیاده‌سازی کند، اما به‌هرحال باید به این نکته هم توجه داشت که هرچقدر فاصله ارز دولتی با ارز آزاد در بازار بیشتر شود، اجرای سیاست یکسان‌سازی سخت‌تر شده و فرآیند آن دچار مشکل می‌شود؛ چراکه یکسان‌سازی نرخ ارز نیازمند این است که نرخ ارز مبادله‌ای با نرخی که در بازار اعمال می‌شود، باهم یکسان باشد.
برخی هم بالا رفتن تقاضای ارز برای سفرهای اربعین و همچنین انتخابات آمریکا را دلیل افزایش قیمت ارز عنوان می‌کنند. عده‌ای منع ورود و خروج ارز تا ۱۰ هزار دلار را عامل افزایش قیمت ارز شده است. البته این احتمال هم می دهند که کمبود منابع دولت باعث افزایش نرخ دلار و تأمین کسری منابع شده است و دولت با افزایش نرخ دلار قصد تأمین منابع را دارد، هرچند دولتمردان این موضوع را باره‌ها رد کردند.
روند افزایش نرخ دلار در حالی طی می‌شود که ممکن است رکود جدیدی را به ثبت برساند، و حتی به بیش از ۴هزار تومان هم برسد، باید منتظر واکنش بانک مرکزی و دولت در این زمینه باشیم، هرچند تاکنون واکنشی نشان نداده‌اند.
منبع: alef.ir