خواندنی ها با برترین ها (۱۳۰)

برترین ها – محمودرضا حائری: در این شماره از خواندنی ها با پژوهشی درباره انسان، رمانی از  اوه تیم نویسنده ی آلمانی، راهنما ی خواندن آثار فروید و… آشنا شوید.

انسان خردمند: تاریخ مختصر بشر

 

صد هزار سال پیش، دست‌کم شش گونۀ انسانی بر روی زمین زندگی می‏کردند. امروز تنها یکی به‏ جا مانده است:

ما،

انسان‏های خردمند

چه‌طور گونۀ ما در نبرد برای سلطه بر دیگران پیروز شد؟

چرا نیاکانِ شکارگر ـ خوراک‌جوی ما اقدام به ساختن شهرها و برپایی پادشاهی‏ها کردند؟ چگونه به خدایان و ملت‏ها و حقوق بشر ایمان آوردیم، به پول و کتاب‏ها و قوانین اعتماد کردیم، و خود را بردۀ بوروکراسی و مصرف‏گرایی و حرص ‏و آز برای خوشبختی ساختیم؟ دنیای ما در هزارۀ آینده چه شکلی به‏ خود خواهد گرفت؟

انسان خردمند به‏گونه‏ای جسورانه، همه‌جانبه و بحث‌انگیز هر آنچه را تا کنون گمان می‏کردیم در مورد انسان می‏دانیم به چالش می‌کشد: افکارمان، رفتارمان، اعمال‌مان، اقتدارمان… و آینده‏‌مان را. از همگی‌مان با هر ایمان و اعتقادی می‌خواهم که روایتهای زیربنایی جهان را زیر سؤال ببریم، پیشرفت‌های گذشته را با دلمشغولی‌های کنونی مرتبط کنیم و از نتایج جدل‌انگیز آن نهراسیم.

دکتر یووال نوح حراری از دانشگاه آکسفورد دکترای تاریخ دارد و در دانشگاه بیت‌المقدس تاریخ جهان تدریس می‌کند. موضوع اصلی این پژوهش او سؤالات صریحی است همچون:

رابطۀ تاریخ و زیست‌شناسی چیست؟ آیا عدالتی در تاریخ یافت می‌شود؟ آیا در مسیر تاریخ مردمان سعادتمندتر شده‌اند؟

تهرانی ها

 

 

جاهای تاریک، رمانِ پرحرارت گیلیان فلین، داستان زنی به نام لیبی دی را روایت می‌کند که تنها بازمانده کشتاری خانوادگی است. لیبی هفت‌ ساله بوده است که مادر و دو خواهرش در خانه‌شان به قتل می‌رسند. او که از آن شب هولناک جان سالم به در برده است، برادر پانزده‌ ساله‌اش را قاتل معرفی می‌کند. بیست و پنج سال بعد، نامه کوتاهی که به دست لیبی می‌رسد، او را وا می‌دارد تا دوباره گذشته خود را مرور کند.

گذشته‌ای که ترجیح می‌دهد فراموشش کند. گیلیان فلین در ادامه، جست‌وجوی لیبی دی را در خلالِ فلاش ‌بک‌هایی به آن روزِ مرگبار، با مهارت روایت کرده است. جاهای تاریک در سال ۲۰۰۹ در لیست پرفروش‌های نیویورک تایمز قرار گرفت و نشریه شیکاگو تریبیون آن را به عنوان یکی از بهترین داستان‌های سال ۲۰۰۹ برگزید. در سال ۲۰۱۵ نیز اقتباسی سینمایی از این رمان با بازی شارلیز ترون ساخته شد و روی پرده سینماها رفت. گیلیان فلین با رمان تازه‌اش که عنوانِ هوشمندانه‌ای هم دارد، دوباره به صدرِ رده‌بندی تریلرنویسانِ نوپا بازگشته است.

 

«کل جریان آموزش‌های قبلی‌تان و همه‌ی عادت‌های فکری‌تان شما را به مخالفت با روان‌کاوی واخواهند داشت…»

ـ زیگموند فروید

جاش کوهن در این مقدمه‌ی جذاب و خواندنی استدلال می‌کند که فروید بالاتر از همه نشان می‌دهد هر اندیشه، هر واژه و هر کنشی، گیرم که ظاهری پیش‌پاافتاده و مبتذل داشته باشد، می‌تواند در خور قرائت دقیق و موی‌شکاف باشد. راستش، شاید همین ژرف‌بینی بوده که این همه مخالفت با روان‌کاوی برانگیخته است.

 

اووه تیم یکی از مهم‌ترین نویسندگان ادبیات آلمان است در دهه‌های اخیر. او که در هامبورگ به دنیا آمده و از سوربنِ پاریس دکترای فلسفه گرفته است، در رمان‌هایش به جست‌و‌جوی ریشه‌های خودکامگی، سال‌های دور و هراس‌های بشری‌ است. کشفِ سوسیس کاری مشهورترین رمانِ این داستان‌نویس است که برای اولین‏بار در ۱۹۹۳ منتشر شد. رمانی که به‏سرعت به زبان‌های دیگر نیز چاپ و از آن اقتباس‌های سینمایی و تئاتری هم شد. رمان از ماه‌های پایانی جنگِ جهانی دوم آغاز می‌شود و تا سال‌های انتهایی دهه‌ی پنجاه میلادی جلو می‌آید. تصویری از آلمانی در حالِ شکست، فروپاشی، گرسنه و مملو از ویرانی. روایتی از شر که باعثِ دگردیسی آدم‌ها شده است.

رمان داستان مردی ا‌ست که در جست‌و‌جوی گذشته‌ی دورش به سال‌های کودکی‌اش بازمی‌گردد و درک زنی که کنار خیابان در هامبورگ سوسیسی ارزان‌قیمت و ابداعی می‌فروخت که مشهور شد به سوسیس با سُس کاری. یک غذای ساده که نمادِ جنگ بوده و نشانه‌ای برای او و همنسلانش. او در این سفرِ زمانی از مرگ‌ها، عشق‌ها، یهودیانِ ترس‌خورده، نازی‌ها و دستِ‏آخر زمانی ازدست‌رفته می‌گوید که درش بوی این خوراک می‌پیچد و حافظه را جان می‌بخشد تا مخاطب نتواند دست از رمان بکشد…

منبع: برترینها