خواندنی ها با برترین ها (۱۲۸)

برترین ها – محمودرضا حائری: در این شماره از خواندنی ها با نامه ابراهیم گلستان به سیمین دانشور، اثری درباره حماقت ترامپ، رمانی جدیدی از ادبیات فرانسه و… آشنا شوید.

نامه به سیمین

 

در مقدمه کتاب به قلم عباس میلانی آمده است: چند سال پیش، در دیداری با ابراهیم گلستان، سخن از آفت ساده‌انگاران پرمدعای گاه بی‌پروایی به میان آمد که نیم قرنی بر ذهن و زبان نسلی از ایرانیان نفوذ زیانبار داشته‌اند. از فردید و شریعتی و طبری سخن به میان آمد و طبعا پس از چندی، بحث به آل احمد هم کشید. گلستان از سابقه دوستی و آشنایی بیست و چندساله‌اش با آل احمد می‌گفت. از سیمین دانشور می‌گفت و از سجایای اخلاقی ستودنی‌اش…

به تأسف پرسیدم: «چرا این‌ها را نمی‌نویسد؟» می‌دانستم بختک این دسته ساده‌انگاران پرمدعا فضا را برای فکر آزاد در ایران تنگ کرده است. دریافته بودم مهم‌ترین خصم فکر آزاد و آزادی‌خواه، وعده‌های کاذب و جذاب دلالان ایدئولوژی‌های گونه‌گونی است که پیچیدگی‌های جهان را ساده می‌کنند و به نوید یقینی سست‌بنیاد، ریشه‌های شک‌ و کنجکاوی را، که دو شرط اول تفکرند، برمی‌کنند…

 

در میان گونه‌های موجود در اکوسیستم بیشعوری، ترامپ دقیقاً به کدام گونه تعلق دارد؟ چرا ظاهر ترامپ تا این حد فریبنده است؟ چرا این مرد موطلایی و عاشق طلا، دوست‌داشتنی به نظر می‌رسد؟ اصلاً، چرا ترامپ این‌قدر باعث بی‌ثباتی می‌شود؟ چرا ما در برابر او احساس حیرت، گیجی و سردرگمی می‌کنیم و در هاله‌ای از آشفتگی به او می‌نگریم؟ او دمکراسی را با چه خطراتی مواجه می‌کند؟ همه ما قبول داریم که ترامپ، نمونه «حب نفس» یا «میل به‌رسمیت‌شناسی خود توسط دیگران» است.

او عاشق جلب توجه و ارتقای جایگاه خود در چشم دیگران است، و به طور خستگی‌ناپذیری درحال اثبات این مدعاست که از همه بزرگ‌تر و بهتر است و بر خود تسلط بیشتری دارد. ترامپ، به ‌رغم ضعف‌هایش، برای کسانی که به سیستم سیاسی موجود بی‌اعتمادند، همچون کورسوی امیدی برای تغییر وضع موجود است. در این سیستم فاسد، برنده شدن یک بیشعور در رقابت قدرت، پرسشی را پدید می‌‌آورد: «آیا ممکن است یک بیشعور تمام‌عیار، چنین لطف بزرگی در حق ما انجام دهد و با فساد مبارزه کند؟» «لودگی» شیوه خاص بیشعوری ترامپ است.

 

بهترین کتاب سال به انتخاب فایننشال تایمز برگزیده‌ی نویسندگان نیویورک تایمز نامزد نهایی جایزه‌ی انجمن ملی منتقدان کتاب امریکا هایدریش مغز هیملر است، اولین رمان لورانبینه، با موفقیت چشم‌گیر در فرانسه و سراسر دنیا مواجه شد.

 

من تنها کاناپه چی دنیا هستم که مثل فروید قصه ی آدم هایی را که روی کاناپه ام دراز کشیده اند برای شما تعریف می کنم.

«کاناپه ی پوریا عالمی که در چند سال اخیر به آن وفادار مانده سبکی چندضلعی است که نویسنده تنها یکی از این ضلع هاست. آن ها که به اقتضای سوژه ی پوریا عالمی روی کاناپه ی او می نشینند خود راوی داستان خویش هستند. لکنت بیانی، تناقض های گفتاری و ابهام گویی های ناخودآگاه یا عمدی و بالاخره نتیجه گیری های نقیض باورهای سوژه های پوریا عالمی از مجموع گفت وگوهای این سبک، هجو سرشاری تولید می کند که فقط در این سبک ممکن می شود.

پوریا عالمی برای تنوع بخشی به این سبک خود، گاهی خود در مقام پرسش کننده ظاهر می شود و با پرسش های پارادوکسیکال سوژه ی خود را به خطاگویی سوق می دهد و با تمجیدهایی که پرسش کننده از اظهارات سراسر غلط سوژه به عمل می آورد، سوژه ی پوریا عالمی به وجد می آید و مکنونات قلبی خود را روی کاناپه می ریزد!

 

از سال ۱۹۶۹ تا امروز رمان پدرخوانده در کانون علاقه رمان‌خوانان جهان بوده است. سبک مردانه و پرخون این کتاب به ‌راستی خواندنی است. آفریننده اثر، ماریو پوزو، با خلق شخصیت دون ویتو کورلئونه به جاودانگی رسید. دون کورلئونه، رئیس یکی از بزرگ‌ترین باندهای مافیاست. اما شگفت آن‌که، دون را به‌ رغم تمام دلایلی که در محکوم ساختن او و اعمالش در دست داریم، دوست می‌داریم. هنر پوزو همین است: آفریدن چیزی زیبا از امری مخوف. پدرخوانده روایتی است عمیقا اسطوره‌ای از مناسبات سطحی گانگستری. دون کورلئونه آمیزه شگفتی است از خیر و شر. او آشتی‌بخش این دو نیروی ناسازگار است.

منبع: برترینها