جذاب‌ترین بازارهای بهاری
گروه اقتصادی: بیشتر آدم‌ها به محض داشتن پول مدام به این فکر می‌کنند که پولشان را در چه چرخه و حوزه‌ای به کار ببندند تا در نهایت هم به سود و درآمدزایی بیشتری دست پیدا کنند و هم در عین حال، هزینه فرصت کمتری برای سرمایه‌ای که در دست دارند پرداخت کنند. در واقع می‌توان گفت به کارگرفتن صحیح پول همیشه یکی از دغدغه‌های اصلی زندگی اقتصادی مااست. «غیر قابل پیش‌بینی بودن» و «ریسک پذیری» یکی از ویژگی‌های جدایی ناپذیر عالم اقتصاد است علی الخصوص در اقتصادی که شرایط سیاسی و بازار جهانی در طول چند سال گذشته آن را دست مایه تغییرات زیادی کرده و به فراخور شرایط، هر کدام از راه‌های سرمایه گذاری را با سود و ضررهای زیادی همراه کرده است برای همین هم پیدا کردن بهترین راه سرمایه گذاری همیشه برای مردم عادی کار دشواری بوده است.
این روزها که فصل بهار سال ۹۶ هم به پایان رسیده است، فرصت خوبی برای مروری بر میزان سود و ریسک در بازارهای مختلف اقتصادی است.بازاری که در این فصل شاهد رویدادهای بسیار مهمی از جمله انتخابات دوازدهمین دوره ریاست‌جمهوری و ریاست جمهوری مجدد شیخ میانه‌روی دیپلمات بود. این انتخاب که به گفته کارشناسان اقتصادی و فعالان بازار لبخندی بر اقتصاد و سیاست کشور بود، با چند خبر ناخوشایند مثل حملات‌تروریستی به مجلس و حرم امام خمینی (ره) همراه شد.
سبد اخبار و اتفاقات فصل بهار کامل شود
در این میان، اما تحت‌تاثیر این رویدادها، بازارها نیز تغییر رفتار از خود نشان دادند، هر چند در کل بررسی عملکرد اغلب بازارها حکایت از آن دارد که در این مدت تغییر آن‌چنانی در قیمت‌ها به خود ندیده‌اند؛ این موضوع در سطح معاملات آنها نیز مشاهده می‌شده و خرید و فروش در حداقل ممکن قرار داشته است. فعالان بازار معتقدند که انتخابات ریاست‌جمهوری و به دنبال آن، ایام ماه مبارک رمضان در فرونشستن هیجانات بازار بی‌اثر نبوده است و باعث شده که تقریبا بازارها به خواب بهاری بروند، اما با این حال، کارشناسان امیدوارند که در فصل دوم سال، بازارها تکان خورده و معاملات نیز افزایش پیدا کند. مروری بر چند نمونه از راه‌های سرمایه‌گذاری مثل سپرده‌گذاری در بانک، خرید سهام بورس، سکه شمایی کلی از شاخص‌های اقتصادی این روزها را آشکار می‌سازد.
سپرده‌های بانکی
برای کسانی که تعریف «سود کردن» را در «ضرر ندیدن» می بینند و‌ترجیحا خیلی اهل ریسک نیستند سرمایه گذاری از طریق سپرده‌گذاری در بانک را می‌توان یکی از بهترین گزینه‌ها برای سرمایه گذاری و رسیدن به سود دانست. هر چند این روزها دیگر مثل گذشته نیست و اخبار تایید شده و تایید نشده از برخی موسسات مالی و اعتباری و تعاونی‌های مالی که ورشکست شده‌اند، از جذابیت همیشگی این بازار بی‌دردسر کاسته است. در شرایطی که سپرده‌گذاران کاسپین و برخی دیگر از موسسات مالی و اعتباری در مقابل شعب این مراکز در شهرهای مختلف کشور تجمع می‌کردند، اخبار رسمی بانک مرکزی حکایت از روند خروج سپرده‌های مردم از این‌گونه موسسات در همین مدت کوتاه داشت. هر چند تا پیش از این اعلام شده بود که برخی از این موسسات به سپرده‌های خاص و مبالغ بالا سودهای بیش از ۴۰ درصد هم پرداخت می‌کردند اما این روزها دیگر مردم بیش از این ارقام به دنبال امنیت سرمایه‌شان در این گونه معادلات بانکی هستند. اگر ریسک سپرده گذاری در بانک‌های پر ریسک را نادیده بگیریم و از آن دوری کنیم بازار بدهی جذاب‌ترین بازار سال ۱۳۹۶ خواهد بود و در این بازار اسناد خزانه اسلامی جذاب‌ترین گزینه به نظر می‌رسد.
دلیل عدم جذابیت سود برخی از بانک‌ها آن است که تا کنون از جیب سهامداران بانک سود سپرده گذاران پرداخت شده است و وجود زیان انباشته در چنین بانک‌هایی در سه سال گذشته موجب شده است که در سال آینده ادامه این روند امکان پذیر نباشد و ریسک نقدینگی بانک‌ها به سپرده گذاران منتقل شود. آنچه در حال حاضر غیرقابل کتمان است بالا بودن نرخ‌های بهره در ایران و دلیل آن مشکلات شبکه‌بانکی است که هم به علت بی‌انضباطی گذشته بانک‌ها در تخصیص منابع خود به فرصت‌های اقتصادی و هم به علت عدم بازپرداخت تعهدات دولت‌های گذشته و فعلی به بانک‌ها شکل گرفته است. این مشکل از آن رو اقتصاد ایران را تحت تأثیر قرار خواهد داد که به نظر می‌رسد دولت اگر نخواهد سیاسی کاری کند؛ سال آینده و پس از انتخابات باید اولویت خود را اعلام ورشکستگی و ادغام بانک‌های دارای مشکل قرار دهد و اگر این امر اتفاق نیفتد تبعات این بحران با توجه به رقابت بانک‌ها برای جذب سپرده با نرخ‌های بالاتر منجر به روی دادن ناگزیر این بحران در ابعاد بزرگتر خواهد شد.
بازارارز
در بازار ارز نیز در آخرین روز بهار ۹۶، شاخص بازار دلار با ۶ تومان کاهش به قیمت ۳۷۴۲ تومان رسید. با افت روز آخر بهار، این ارز ۰٫ ۱ از ارزش خود را بهار ۹۶ از دست داد. در ابتدای بهار امسال هر دلار آمریکا ۳۷۴۸ تومان قیمت داشت که نرخ آن در پایان خردادماه به ۳۷۴۲ تومان کاهش یافت.
با سیاست ارز تک نرخی در بانک مرکزی و ثبات نرخ ارز به صورت شناور و انتظارات تورمی موجود، به نظر می‌رسد دلار نیز جذابیت خود را برای سرمایه گذاری از دست داده است. همچنین اقدامات کنترلی بانک مرکزی برای فعالین بازار ارز، اقدامات سوداگرانه در این بازار را کمتر از گذشته کرده است.
بازار سکه
همزمان با افت قیمت دلار، سکه تمام بهار آزادی نیز مسیر کاهشی را در بهار ۹۶ تجربه کرد و با کاهش ۴ هزار تومانی به بهای یک میلیون و ۱۷۵ هزار تومان رسید. ماندن اونس در محدوده هزار و ۲۵۰ دلار، عمده‌ترین عاملی بود که بهای فلز گرانبهای داخلی را کاهشی کرد. سکه تمام بهار آزادی در ابتدای سال یک میلیون و ۱۷۹ هزار تومان قیمت داشت. سکه تمام بهار آزادی با افت در روز پایانی بهار، در مجموع در بهار امسال ۰٫ ۳ درصد افت قیمت را تجربه کرد.
نزول طلا
در موازات این بازارها، بازار طلا نیز شاهد افت قیمت‌ها بود؛ به طوری که هر گرم طلای ۱۸عیار در بهار ۹۶ با افت یک‌هزار و ۹۰۵ تومانی، روی رقم ۱۱۳ هزار و ۹۹۰ تومان ایستاد. این در حالی است که در ابتدای سال ۹۶ هر گرم طلای ۱۸عیار ۱۱۵ هزار و ۸۹۵ تومان قیمت داشت. در واقع بررسی کارنامه بازار طلا نشان می‌دهد که در بهار امسال ۱٫ ۶ درصد از ارزش طلا کاسته شده است. به این‌ترتیب، شاخص بازار ارز، سکه و طلا هر دو در بهار امسال بازدهی منفی را به ثبت رساندند.
بازار بورس
آنچه کلیه اقتصاددان‌ها به آن توجه دارند اینکه توجیه پذیری سرمایه گذاری در سایر بازارها با توجه به نرخ بهره بدون ریسک خواهد بود. انتظار رشد از شاخص بورس، هم به تبع شرایط اقتصادی و هم با توجه به وجود ریسک‌های مختلف از جمله ریسک‌های ناشی از سیاست خارجی چشم‌انداز جالبی نخواهد داشت. در حال حاضر عقربه‌های بازدهی بازار سرمایه در نخستین فصل سال، رقم اندک ۲درصدی را نشان می‌دهد. در واقع افزایش نگرانی‌ها به‌دنبال تصویب تحریم‌های جدید در سنای آمریکا در کنار اوج‌گیری مشکلات موسسات اعتباری غیر‌مجاز، باعث به فرو رفتن کامل سرمایه‌گذاران در لاک احتیاط شده است. برآیند این مسیر، در کاهش شدید حجم معاملات و افت ممتد قیمت‌ها نمایان است که خوش‌بینی به تغییر روند بازار سهام در کوتاه‌مدت را محدود کرده است. در عین حال، اغلب سهامداران در انتظار تغییر و تحولات کابینه دولت دوازدهم هستند. به این‌ترتیب، بررسی تغییرات شاخص بورس در فصل ابتدایی سال ۹۶ حاکی از آن است که در حالی که بورس روز کاری سال‌جاری را با شاخص ۷۷ هزار و ۴۸۵ واحد شروع کرد، اما هم‌اکنون شاخص به رقم ۷۸ هزار و ۷۳۶ واحد افزایش یافته است؛ این نشان از رشد ۱٫ ۶ درصدی شاخص بورس دارد. البته تک سهم‌هایی در بازار سرمایه هستند که برای سرمایه گذاری جذابند و به نظر می‌رسد باید شرکت‌هایی در گروه عرضه یوتیلیتی به پتروشیمی‌ها، عرضه کنندگان روغن موتور و شرکت‌هایی که توانایی صادرات در محصولات تولیدی خود را دارند مانند گروه پتروشیمی‌ها و فلزات اساسی برای سرمایه گذاری پیدا کرد.
بازارمسکن
بزرگترین محرک بازار ملک شرایط تورمی خواهد بود، در رابطه با تورم سال آینده می‌توان دو سناریو در نظر گرفت. یکی ناتوانی دولت و بانک مرکزی در کنترل تورم است که دولت مجبور خواهد بود با استقراض از بانک مرکزی و دامن زدن به تورم تا سطح کمتر از ۲۰ درصد برای افزایش سرمایه در بانک‌ها و همچنین تسویه بدهی دولت به پیمانکاران و تسویه بدهی دولت به بانک‌ها منابع ایجاد شده را استفاده کند. در این صورت بازار مسکن گزینه مناسبی خواهد بود ولی همچنان دوره بازگشت سرمایه آن بیشتر از بازار بدهی است و جذابیت بازار بدهی بیشتر خواهد بود. ولی اگر همچنان دولت به اقدامات کنترلی در رابطه با تورم و همچنین بالا نگه داشتن نرخ بهره ادامه دهد به نظر می‌رسد بازار مسکن با چندان رشدی مواجه نخواهد بود.آنچه از بررسی شاخص‌های نماگر اقتصادی به نظر می‌رسد این است که شرایط کلی برای سرمایه گذاری در بازارهای پر ریسک جذاب به نظر نمی‌رسد. موفق‌ترین سرمایه‌گذاران افرادی خواهند بود که از بازارهای پر ریسک دوری کنند و به دنبال شناسایی سودهای با درآمد ثابت و کم ریسک باشند و جذابیت بازار بدهی و نرخ‌های اوراق کم ریسک فرصتی برای عرض اندام سایر بازارها نخواهد گذاشت.
منبع: بهارنیوز