تهدید چندان جدی نیست
روزنامه بهارچند وقتی میشود که آنفولانزای پرندگان در میان طیور شایع شده است. به نحوی که وزارت بهداشت در زمینه خرید مرغ از بازار آزاد هشدار داده است. هر چند که به گفته محمد نبوی معاون بیماریهای واگیردار وزارت بهداشت خطر این بیماری انسانها را چندان تهدید نمیکند. چرا که این ویروس به سختی به انسان منتقل میشود و امکان سرایت پائینی دارد. به گفته وی، در صورت انتقال این ویروس به انسانها احتمال مرگومیر ناشی از آن ۴۰ تا ۶۰ درصد است. فراگیری این ویروس در میان پرندگان بهقدری شایع شده است که هر روز خبرهای مرگومیر در طیور بیشتر و بیشتر میشود. در روزهای گذشته خبر رسید که آنفولانزای پرندگان در ۱۰ استان ایران فراگیر شده است و تلفات در استانهایی نظیر آذربایجان شرقی، تهران، قم و مرکزی بیشتر بوده است. به گفته یک پزشک آنفولانزای پرندگانی که اکنون در کشور شیوع پیدا کرده است نمیتواند خطر چندانی برای انسان داشته باشد. داود آتشبیگ سخنان معاون بیماریهای واگیردار وزارت بهداشت را تایید میکند و میگوید: «این آنفولانزا امکان انتقال از انسان به انسان را ندارد. انتقال آن از پرنده به انسان هم بسیار مشکل است. با اینحال بهتر است که افراد در معرض تماس با پرندگان یا اجساد پرندگان از دستکش استفاده کنند و سپس دستهای خود را بشویند.»آتشبیگ در همهگیری امسال آنفولانزای پرندگان، گزارشی از شیوع بیماری به انسان نشنیده است، هر چند که در موارد پیشین این همهگیری در سالهای پیش گزارشهایی در این باره ارائه شده بوده است. او معتقد است این بیماری در حال حاضر بیش از هر چیز تهدیدی مالی برای مرغداران است. چرا آنفولانزای پرندگان را باید جدی بگیریم؟ بهتر است بدانیم آنفلوانزا علاوه بر انسان در گونههای مختلف پرندگان و بسیاری از پستانداران از جمله اسب، خوک و گربهسانان مشاهده میشود. در این میان به دلیل امکان پرواز در پرندگان و تنوع ویروس آنفلوانزای مشاهده شده در آنها و همچنین خطر انتقال آن به انسان و اثبات احتمال بروز همهگیری با منشأ این ویروسها، آنفلوانزای پرندگان دارای اهمیت خاص است. همهگیری «جهانی» آنفلوانزا به دنبال تولید ویروس جدیدی که جامعه نسبت به آن مصونیت ندارد روی میدهد؛ اما با تولید آنتی بادی ضد ویروس جدید، میزان مصونیت جامعه افزایش مییابد. در سال ۱۹۶۱ نوع خاصی از آنفولانزا در پرندگان موجود در آفریقای جنوبی شناسایی شد. این بیماری برای مرغها بسیار خطرناک ولی برای انسان بی خطر بود. آنفولانزای مرغی انسانها را مبتلا نمیساخت یا شاید اینطور تصور میشد. در سال ۱۹۹۷ پزشکان و ویروسشناسان شاهد بروز طغیان آنفولانزایی بودند که خاطرات مربوط به اپیدمی آنفولانزای سال ۱۹۱۸ را در ذهن آنها تداعی میکرد. این بیماری جدید آنفولانزای مرغی یا آنفولانزای هنگکنگی نام گرفت. اولین بیمار مبتلایی که در اثر این بیماری فوت کرد یک کودک سه ساله بود.نکته عجیبی که همه دانشمندان ویروس شناس و پزشکان را متعجب ساخت، آن بود که ویروسی در این کودک منجر به بروز بیماری شده است که قبلاً تصور میشد فقط پرندگان را مبتلا میسازد. در طول تاریخ بشری تا آن زمان هنوز چنین ویروسی در بدن انسان پیدا نشده بود. این ویروس ۱۵ نفر را مبتلا ساخت و آنها را کشت. اولین انسانی که بدلیل آنفولانزای مرغی جان باخت دارای تماس مستقیم با مرغها بود و بنابراین انتقال از مرغ به انسان قطعی است. باید این را مدنظر قرار داد که آنفلوانزای پرندگان یکی از بیماریهای عفونی شناخته شده در گونههای مختلف پرندگان است. به نظر میرسد کلیه پرندگان نسبت به این بیماری حساس هستند، ولی میزان حساسیت آنها ممکن است متفاوت باشد. طیف علائم بالینی در پرندگان مختلف متفاوت است و قادر به ایجاد بیماری خفیف تا بسیار شدید، مسری و کشنده میباشد. شکل شدید و کشنده بیماری، شروعی ناگهانی دارد، شدت آن بالاست و سریعا منجر به مرگ میشود؛ به طوری که میزان مرگ ناشی از آن در حدود ۱۰۰ درصد است. آنفولانزا چگونه به انسان منتقل میشود؟ امکان انتقال به انسان، در تماس نزدیک و طولانی مدت با پرندگان پدید میآید. این تماس شامل نگهداری، بازی با پرندگان، سربریدن آنها، کندن پر، از بین بردن بقایای اجساد پرندگان و غیره است. راه اصلی انتقال از طریق سطوح باز، مثل چشم، بینی و دهان است. ویروس از این طریق وارد دستگاه تنفسی انسان میشود. این بیماری از طریق خوردن گوشت پخته پرندگان انتقال نمییابد زیرا ویروس مولد آن در دمای ۵۰ درجه از بین میرود. این بیماری در صورت تماس نزدیک و طولانی مدت، امکان انتقال از انسان به انسان را افزایش میدهد.آنفلوانزای حاد پرندگان توجه به بهداشت عمومی را طلب میکند. نه تنها این ویروس انسان را آلوده میکند و موجب بیماری شدید با میزان مرگ بالا میگردد، بلکه این توانایی را دارد که خود را با انسان تطبیق دهد و به عنوان یک عامل بالقوه بیماریزا برای انسان مطرح شود یا با سایر ویروسهای آنفلوانزای انسانی ترکیب و موجب پدیدار شدن یک عامل بیماریزا با توانایی ایجاد همهگیری شود. علائم آنفولانزای پرندگان چیست؟ این بیماری در پرندگان سبب بروز ضعف، بیحالی، سیخ شدن پرها، عطش فراوان و اسهال میشود.حال با توجه به این موضوع که علائم بیماری آنفلوانزای پرندگان در انسان مشابه علائم بیماری آنفلوانزای انسانی است باید دید علائم گونه انسانی آنفولانزا چگونه است؟آنفلوانزا بیماری ویروسی حاد دستگاه تنفسی است که با تب، سرفه، سردرد، گلودرد، درد عضلانی، تعریق، آبریزش بینی و گاهی استفراغ و اسهال خود را بروز میدهد. در این میان تب و سرفه به عنوان علائم کلیدی مطرح هستند. سرفه اغلب شدید است و برای مدتی ادامه مییابد ولی سایر نشانههای بیماری بعد از ۲ تا ۷ روز خودبهخود بهبود پیدا میکند. شناسایی بیماری معمولا بر اساس مشخصات همهگیری آن صورت میگیرد و موارد تکگیر آن را فقط با کمک روشهای آزمایشگاهی میتوان تشخیص داد. آنفلوانزا در افراد مختلف ممکن است از سایر بیماریهای ویروسی دستگاه تنفس قابل تشخیص نباشد. شکلهای بالینی بیماری متفاوت بوده و ممکن است نشانههایی مثل سرماخوردگی، برونشیت، سینهپهلوی ویروسی و بیماریهای حاد غیرقابل جداسازی از دستگاه تنفسی را نشان دهد. اختلالات دستگاه گوارش (تهوع، استفراغ و اسهال) نیز در آنفولانزا بروز میکند. در کودکان ممکن است نشانههای گوارشی، علامت غالب باشد و در خلل این بیماری میتوان به اختلال در عملکرد کلیوی و قلبی وغیره پان سیتونپی و سپیس اشاره کرد. ویروس قبل از شروع علائم بیماری (۲۴ ساعت قبل) در ترشحات دستگاه تنفسی فرد آلوده میتوان شناسایی نمود. به طور معمول ویروس تا ۵ روز در ترشحات ویروسی فرد آلوده قابل گزارش نیست. مهمترین راه انتقال ویروس در محیطهای بسته پرجمعیت مثل اتوبوس از طریق هوا است. از آنجا که ویروس آنفلوانزا ممکن است ساعتها در شرایط سرد و رطوبت کم در محیط زنده بماند، انتقال ویروس از طریق ترشحات آلوده نیز میتواند صورت گیرد. دوره کمون بیماری کوتاه بوده و معمولاً بین ۱ تا ۳ روز است. دفع ویروس احتمالاً در بالغین بین ۳ تا ۵ روز بعد از بروز نشانههای بالینی بیماری و در کودکان ۷ تا ۲۱ روز بعد از آن ادامه خواهد داشت. راهکارهای مقابله با آنفولانزای پرندگان مهمترین اقدامات کنترلی شامل معدوم سازی سریع کلیه پرندگان بیمار یا تماس یافته، دفع مناسب لاشهها و فضولات، قرنطینه کردن و ضدعفونی مرغداریها است. ویروس آنفلوانزا در عرض ۳ ساعت در دمای ۵۶ درجه سانتیگراد یا نیم ساعت در دمای ۶۰ درجه سانتیگراد و همچنین در تماس با مواد ضدعفونی کننده رایج نظیر فرمالین و ید از بین خواهد رفت؛ ولی در دماهای پایین مقاوم بوده و حداقل تا سه ماه بعد ممکن است در کودهای آلوده زنده بماند. همچنین قادر است در محیط آب در دمای ۲۲ درجه سانتیگراد به مدت ۴ روز و در دمای صفر درجه سانتیگراد به مدت بیش از ۳۰ روز به حیات خود ادامه دهد. مقدار یک گرم از کود آلوده به اَشکال بیماریزای ویروس آنفلوانزای پرندگان، حاوی تعداد بسیار زیادی ویروس بوده و قادر به آلوده کردن حدود یک میلیون پرنده است. ولی در هر حال باید این را مد نظر قرار داد که تمامی موارد ابتلا به آنفلوانزای پرندگان نیاز به جداسازی دارند. در همهگیری بیماری آنفلوانزا بهتر است در ۵ تا ۷ روز اول شروع بیماری افراد بیمار در یک محل نگهداری شوند و تماس با افراد سالم به حداقل رسانده شود. در مرحله حاد بیماری آنفلوانزا نیز توصیه میشود تماس با فرد بیمار به حداقل برسد؛ ولی تماس با افراد بیمار با رعایت اصول حفاظت فردی و اصول بهداشتی منعی ندارد. هر چند که قرنطینه کردن افراد روش موثری برای جلوگیری از انتشار بیماری در جامعه نیست اما آگاه نمودن مردم که با شروع علائم بیماری به صورت داوطلبانه در منزل بمانند تاثیر فراوانی دارد. در صورت دسترسی به واکسن آنفلوانزا تجویز آن از اهمیت فراوانی برخوردار است. رعایت بهداشت دستها و رعایت بهداشت فردی و تنفسی در کاهش ابتدا به بیماری موثر است. استفاده از ماسک به هنگام خروج از منزل توصیه می شود. ضد عفونی کردن سطوح منزل با آب و صابون و مواد ضد عفونی کننده در خانهای که دارای فرد مبتلا است میتواند سودمند باشد.
منبع: baharnews.ir