تعریف بیماریهای واگیردار

بیماریهای واگیردار یا قابل انتقال به بیماریهایی گفته می شود که در اثر بک عامل بیماری زا به طور مستقیم یا غیر مستقیم از یک شخص به شخص دیگر یا به وسیله حشرات، جوندگان و یا ناقلان غیرزنده (مثلاً خاک) منتقل می شوند.
اهمیت بیماریهای واگیردار
به علل زیر بیماریهای واگیردار اهمیت فوق العاده دارند :
۱- از شخصی به شخص دیگر قابل انتقال بوده، بنابراین از جنبه شخصی خارج می شوند و جنبه عمومی پیدا می کنند.
۲- بیشتر آنها قابل پیشگیری هستند (واکسیناسیون، بهداشت محیط، بهداشت شخصی)
۳- معمولاً با آنتی بیوتیکهای موجود قابل درمان هستند.
۴- هنوز در بسیاری از کشورها مساله مهم بهداشتی را تشکیل می دهند (به علت کثرت موارد).
راههای ورود میکروبها به بدن
میکروبها از راههای زیر وارد بدن انسان شده، ایجاد بیماری می کنند :
۱- دستگاه تنفس : به وسیله استنشاق (سل، آنفلوآنزا)
۲- دستگاه گوارش : از راه خوردن آب، غذا و شیر آلوده (حصبه، وبا، تب مالت)
۳- دستگاه ادراری، تناسلی : تماسهای جنسی (بیماریهای آمیزشی مانند سوزاک و سفلیس، ایدز)
۴- پوست و مخاط ها : تلقیح به وسیله زخمها، اجسام تیز، سرنگ آلوده (کزاز، یرقان)
۵- خون: انتقال خون حاوی میکروب و انگل های خونی (یرقان، مالاریا)
راههای انتقال بیماری
سرایت و انتقال بیماریهای واگیردار به سه طریق انجام می شود :
۱- سرایت مستقیم : از طریق تماس نزدیک بین شخص سالم و شخص بیمار، بیماری منتقل می شود؛ مثل گریپ، سرخک، سل و یا اینکه شخص سالم با شخص حامل بیماری که بظاهر سالم است، تماس حاصل می کند؛ مثل : بیماری حصبه.
۲- سرایت غیر مستقیم : در این نوع سرایت، شخص الوده، آب ، غذا، شیر و غیره را آلوده می کند و فرد سالم با استفاده از این مواد آلوده به بیماری مبتلا می شود. مثلاً شخص مبتلا به حصبه یا زردی یرقان (هپاتیت عفونی) یا شخص سالم حامل میکروب حصبه مقدار زیادی میکروب از راه مدفوع دفع می کند؛ اگر اصول بهداشت رعایت نشود و مخزن زیرزمینی آب آشامیدنی بهداشتی نبوده، به فاضلاب ارتباط داشته باشد، اشخاص مستعد از راه خوردن آب حاوی میکروب حصبه، آلوده و مبتلا می شوند. مگس نیز می تواند غذا را آلوده به میکروب حصبه کند.
۳- سرایت با واسطه : در این طریق، انتقال بیماری بین عفونت و میزبان نهایی با واسطه یک موجود زنده دیگر (حشرات و … ) انجام می پذیرد. مثلاً انگل مالاریا باید در بدن پشه آنوفل، عامل مولد تیفوس در بدن شپش و یا عامل مولد طاعون چند روزی در بدن کک بماند و تغییر و تکامل پیدا کند تا بتواند در انسان تولید بیماری مالاریا، تیفوس و طاعون کند. بنابراین پشه آنوفل، شپش و کک میزبان واسطه و انسان میزبان نهایی است.
منبع: مه شو