«تحول سلامت»در نیمه راه
یاسر مختاری- روزنامه بهار
اردیبهشت ماه سال ۹۳ بود که وزیر بهداشت آغاز طرح تحول سلامت را در ۵۵۷ بیمارستان کشور با سه رویکرد حفاظت مالی از مردم، ایجاد عدالت در دسترسی به خدمات سلامت و نیز ارتقای کیفیت خدمات اجرا شد. این اهداف و رویکرد‌ها هر یک به هم مرتبط بوده و واقع در یک راستا قرار می‌گیرند.
بی‌عدالتی در نظام سلامت
با تمرکز امکانات درمانی در شهرهای بزرگ و برخوردار طی سال‌های گذشته و عدم برخورداری دیگر شهرها، روستاها و مناطق عشایری عملا شاهد نوعی بی‌عدالتی در نظام سلامت و محروم‌کردن بخش‌های زیادی از مردم برای گرفتن خدمات بهداشتی و درمانی بودیم. از سوی دیگر مردمی که از شهرهای کوچکتر و کم برخوردار برای گرفتن خدمات سلامت به شهرهای بزرگتر وارد می‌شدند هم می‌بایست هزینه سنگین مالی این خدمات را تقبل می‌کردند و هم اینکه هزینه‌هایی را برای اسکان در این شهرها می‌پرداختند. این موارد به اضافه ازدحام در اکثر بیمارستان‌ها به ویژه بیمارستانهای دولتی شهرهای برخوردار موجب کاهش کیفیت خدمات درمانی و سطح هتلینگ بیمارستان‌ها می‌شد به همین دلیل نظام سلامت کشور بی‌عدالتی مضاعفی را بر شهروندان تحمیل می‌کرد.
آغاز طرح تحول سلامت با هدف حفاظت مالی، ایجاد عدالت و ارتقای خدمات
همانگونه که عنوان شد طرح تحول سلامت کشور با هدف حفاظت مالی، ایجاد عدالت و ارتقای خدمات آغاز شد، در این راستا گام نخست طرح تحول سلامت در ۸ بسته که شامل کاهش میزان پرداختی بیماران بستری در بیمارستانهای دولت حمایت از ماندگاری پزشکان در مناطق محروم، حضور پزشکان متخصص مقیم در بیمارستانهای دولتی، ارتقای کیفیت هتلینگ در بیمارستانهای دولتی، ارتقای کیفیت خدمات ویزیت در بیمارستانهای دولتی، برنامه‌ترویج زایمان طبیعی، برنامه حفاظت مالی از بیماران صعب‌العلاج، خاص و نیازمند و راه‌اندازی اورژانس هوایی بود اجرا شد.ماندگاری پزشکان عمومی و متخصص در مناطق محروم یکی از بسته‌های خدمتی طرح تحول نظام سلامت بود تا مناطق محروم کشور معضل کمبود پزشک نداشته و مردم این مناطق ناچار نباشند برای انجام امور درمانی خود، با زحمت و مشقت به شهر دیگری مراجعه کنند. همچنین هدف از اجرای این بسته، حذف زیرمیزی در مناطق محروم و افزایش دسترسی مردم به خدمات تخصصی و عمومی از طریق افزایش میزان دریافتی پزشکان شاغل دراین مناطق است تا بیماران مناطق محروم بتوانند کلیه خدمات درمانی مورد نیاز خود را از نزدیکترین مکان محل سکونت خود دریافت کنند.
۵۷۶۰ پزشک در مناطق محروم مشغول به کار شدند
با اجرا شدن طرح تحول سلامت ۵۷۶۰ پزشک متخصص و فوق تخصص در ۳۰۱ شهر در مناطق محروم به صورت تمام وقت مشغول به کار شدند، این پزشکان در شیفت عصر و شب که پیش از آن کمبود نیرو وجود داشت در این مناطق ماندگار شدند. در گزارشی که مرکز تحقیقات سلامت در ۵ ماه بعد از اجرای این طرح در رابطه با ماندگار شدن پزشکان در مناطق محروم ارائه کرد از نمونه‌ای با حجم ۲۰۰ پزشک، ۳۶ درصد پزشکان مورد مطالعه این مرکز که با اجرای طرح تحول سلامت در مناطق محروم خدمت می‌کردند نسبت به ماندگاری در این مناطق در صورت استمرار طرح با قطعیت از حضور خود خبر داده و ۴۸ درصد دیگر این پزشکان احتمال ماندن در این مناطق را با همین شرط مطرح کردند. در همان زمان حجم نمونه‌ای شامل ۱۵۳۰ بیمار‌ترخیص شده هم مورد مطالعه قرار گرفت که ۳۰ درصد آنها از خدمات بستری ابراز رضایت کرده، و ۳۵ درصد نیز از تیم درمانی خشنود بودند، همچنین ۱۱ درصد این افراد رضایت خود را از خدمات هتلینگ ابراز داشتند.
۱۰ میلیون و ۶۷۰ هزار نفر تحت پوشش بیمه خدمات درمانی قرار گرفتند
در طول اجرای طرح تحول سلامت، ۱۰ میلیون و ۶۷۰ هزار نفر تحت پوشش بیمه خدمات درمانی قرار گرفتند، ۱۶ میلیون نفر از خدمات طرح تحول استفاده کرده و هزینه پرداخت از جیب مردم از ۳۷ درصد به شش‌درصد در شهرها و سه درصد در روستاها کاهش یافت. این در حالی‌است که تا پیش از اجرای این طرح مردم۶۰ درصد هزینه‌های خود را از جیب پرداخت می‌کردند. در حوزه بهداشت نیز یکی از مهمترین اقداماتی که با طرح تحول سلامت صورت گرفت تحت پوشش قرار دادن ساکنان این مناطق در حوزه بهداشت بود.
برخوردار ی۹۰ درصد از مناطق محروم و حاشیه نشین کشور از طرح تحول سلامت
بر این اساس ۲۸۷۵ مرکز و پایگاه سلامت جامعه در حاشیه شهرهای ۱۷ استان کشور شامل ۱۹۵۵ پایگاه سلامت، ۸۱۸ مرکز جامع راه‌اندازی و ۷۴۹ پایگاه تعمیر و ۷۵۵ مرکز جامع نیز تجهیز و افتتاح شد. ۹۰ درصد از مناطق محروم و حاشیه نشین کشور با جمعیتی بالغ بر ۱۰ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر از خدمات بهداشتی مراکز سلامت در طرح تحول نظام سلامت برخوردار شدند. همچنین سرانه بهداشت و درمان از ۲۱ هزار تومان به ۹۶ هزار تومان ارتقا پیدا کرده و تأمین این اعتبار نیز از محل یک درصد ارزش افزوده بر مالیات مهیا شد. در طرح تحول سلامت در حوزه بهداشت ۱۸۰۰ پزشک در مراکز بهداشت مستقر شدند، ۳۴۸ ماما در این مراکز به کار گرفته شدند. دو هزار خانه بهداشت نوسازی و بازسازی شدند،، ۱۶۰۰ مرکز بهداشتی به تجهیزات دندانپزشکی مجهز شدند و ۲ هزار خودرو نیز برای بازرسی و گشت در روستاها و مناطق دور افتاده بین مراکز بهداشتی تأمین و توزیع شد.
برای هر ۳۰ تا ۵۰ هزار نفر یک مرکز جامع خدمات سلامت
در حال حاضر برای هر ۳۰ تا ۵۰ هزار نفر یک مرکز جامع خدمات سلامت ایجاد شده و برای ۲ تا ۳ هزار شهروند نیز یک کارشناس مسئول سلامت تنظیم شدند در حال حاضر نیز برای ۲۵ میلیون شهرنشین این موضوع محقق شده است و این افراد در حال بهره‌مندی از خدمات نوین سلامتی هستند که طرح تحول برای آنان فراهم کرده است. با اجرای طرح تحول سلامت، ۵۳۰ کارشناس روان، جذب و ۹ هزار نفر در این سیستم بهداشت از طریق خریدخدمت به کار گرفته شدند در مناطق محروم و حاشیه‌ای کشور کار کنند. از سوی دیگر ۲۴۰۰ پزشک به روستاها اضافه شد و به طورکلی ۶۷۰۰ پزشک در روستاها فعالیت داشته و ۵۳۰۰ ماما نیز به جمع ارائه‌کنندگان خدمات بهداشتی در روستاها پیوستند. همچنین ۲۴۲۷ محل اسکان پزشک در روستاها و مناطق کم برخوردار تعمیر و تجهیز و ۲۴۰۰ خودرو به‌گردشی و ارائه خدمات به روستائیان به سیستم بهداشتی کشور اضافه شد. با اجرای طرح تحول، وزارت بهداشت موفق شد تا هم اورژانس هوایی برای دسترسی سریعتر بیماران مناطق دورافتاده و صعب‌العبور تو سعه دهد و هم اینکه اورژانس ۱۱۵ را به روستاها برده و اقدامات مناسبی را در حوزه بهداشتی داشته باشد و از آنجایی که ۷۰ درصد علت مرگ در ایران ناشی از چهار بیماری با ۸ ریزفاکتور بوده تشکیل پرونده‌های الکترونیک شهرستان‌های مختلف برای رصد سلامت شهروندان اجرایی شود.
منبع: بهارنیوز