به‌دنبال سهم ایران از بازار جهانی هنر
روزنامه بهار: «دوران عاشقی» به کارگردانی و تهیه‌کنندگی علیرضا رئیسیان که موفقیت‌های زیادى در ایران و جهان به دست آورده بود، توسط کمپانى ایرانى-آمریکائی Majsam ، پخش نسخه با کیفیت ممتاز و VOD خود را روز گذشته از سایت آمازون آغاز کرد و به این ترتیب پای تولیدات سینمایی ایران به این بازار بزرگ سمعى بصرى جهانى گشوده شد. این اتفاق برای سینمای ایران که از سهم بازار جهانی کم بهره بوده است، اتفاق خوشایند و قابل توجهی است و شاید بتواند اولین گام‌های جدی برای جذب مخاطب جهانی به حساب آید. قابل توجه است که سایت آمازون یکی از بزرگترین کمپانی‌های فعال در زمینه اینترنت و IT است و با بیش از ۸۰ میلیون بیننده، بزرگترین و پربیننده‌ترین شبکه خانگی اینترنتی جهان به حساب می‌آید. در حال حاضر بیش از بیست هزار فیلم سینمایی و سریال تلویزیونی مختلف در این وب‌سایت عرضه شده است و بزرگترین کارگردانان جهان با آن همکاری می‌کنند. این سایت بزرگ اینترنتی در کشورهایی نظیر ایالات متحده امریکا، انگلستان، اتحادیه اروپا، ژاپن، استرالیا، کانادا و… سرویس پخش دارد. گفتنی است سینمای ایران برخلاف افتخارات چشمگیر و گسترده اش در جشنواره‌های مختلف جهانی، هنوز نتوانسته سهمی از فروش جهانی را به خود اختصاص دهد. بی‌تردید در این مسیر کم کاری صورت گرفته و لازم است که راه‌های ورود به بازار جهانی بازنگری و با جدیت بیشتری دنبال شود. در این زمینه با علیرضا رئیسیان گفت‌وگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید.
***
* فیلم «دوران عاشقی» شما به تازگی در سایت آمازون عرضه شده است. این اتفاق چطور رقم خورد؟
پیش از این فیلم «ایستگاه متروک» من توسط یک شبکه آمریکایی در «نت فیلیکس» عرضه شد . این بار هم کمپانی ایرانی_ آمریکایی با سایت آمازون وارد مذاکره شده و عرضه جهانی فیلم «دوران عاشقی» آغاز شده است. ظاهرا استقبال از فیلم هم قابل توجه بوده است به گونه‌ای که از تصور ما بیرون بود.
* عرضه جهانی فیلم‌های ایرانی چه بازخوردی می‌تواند برای سینما ایران داشته باشد؟
به نظرم پرسش شما بیشتر باید این گونه باشد که سهم ایران از بازار جهانی چیست و چرا ما هنوز از سهم بازار جهان بی‌بهره‌ایم؟
*همین طور است. چرا ما از سهم بازار جهانی اگر بی‌بهره نبوده ایم، کم بهره بوده‌ایم؟
هزینه‌های زیادی از سوی بخش‌های دولتی و عمومی انجام می‌شود که تا هم اکنون با نسبت خروجی آن بی‌تناسب بوده است. ما در بخش خصوصی بیش از بخش دولتی توانسته‌ایم در رایزنی و عرضه جهانی آثارمان موفق تر باشیم. هزینه‌هایی که بخش‌های دولتی در موارد مختلف صرف می‌کنند و ادعای تبلیغات و بازاریابی هم می‌کنند در نهایت به جز هدر رفت هزینه، سودی به دنبال نداشته است. شاید بهتر باشد این هزینه‌ها جهت حمایت از بخش خصوصی صرف شود. سهم ما از بازار جهانی با کارمندی و بخش‌های دولتی اتفاق نمی افتد.
*بخش‌های مختلف سازمان سینمایی و مراکز مختلف در جشنواره‌های جهانی غرفه می‌گیرند یا در جشنواره جهانی فجر درصدد جذب بازار جهانی بوده اند، چطور در طی این سال‌ها اتفاق چشمگیری رخ نداده است؟
در طی این سال‌ها سهمی از بازار جهانی نداشته‌ایم و جز حیف و میل شدن هزینه‌ها نتیجه‌ای کسب نشده است.
*عرضه «دوران عاشقی» به عنوان یک فیلم ایرانی در بازار جهانی، اتفاق خوبی است اما سئوال من این است که این فیلم چطور می‌تواند مخاطب غیر ایرانی را جذب کند؟
در سایت آمازون فیلم‌ها با زیرنویس همراه و جدا از فیلم عرضه می‌شود و همچنین کیفیت اثر، بسیار مطلوب و بالا است در نتیجه هم مخاطب ایرانی و هم غیر ایرانی می‌توانند از این اثر استفاده کنند. وقتی فیلم از طریق این سایت عرضه می‌شود، با کیفیت عالی ارائه می‌شود و نه اینکه نسخه بی‌کیفیت و قاچاق برای مخاطب ارسال شود.
*وقتی شما به عنوان یک تهیه کننده در بخش خصوصی شخصا توانسته اید فیلم تان را در یک سایت معتبر جهانی ارائه دهید، چرا مراکز سینمایی دولتی نتوانسته‌اند در طی این سال ها، کانالی جدی و موثر برای عرضه فیلم‌های ایرانی به مخاطب جهانی باز کنند؟ چه عواملی نیاز است تا این کانال‌ها فراهم شوند؟
مهمترین راه حل این است که این وظیفه را به خود تهیه کننده‌ها و بخش خصوصی بسپارند و اجازه دهند تا ما خودمان که دلسوزانه و پیگیرانه درصدد معرفی آثارمان به مخاطب جهانی هستیم، راه‌های موجود را پیدا کنیم اما در این مسیر ما را حمایت کنند. شاید بهتر باشد آن هزینه‌های بی‌حاصل در طی این سال‌ها، سمت و سویی دیگر پیدا کنند و به شکل واقعی از بخش خصوصی حمایت شود. چه بسا بازخورد این حمایت‌ها به تقویت سینما کمک بیشتری کند. لازم است دولت بسترسازی لازم را فراهم کند یعنی همان کاری که برای گروه «هنر و تجربه» با صرف هزینه‌های بسیار در داخل کشور انجام می‌دهد را برای بازاریابی و ارسال آثار به جشنواره‌های جهانی هم صرف شود. هر کسی می‌تواند با توجه به پیشرفت ارتباطات جهانی، آثارش را برای پخش کننده‌های خارجی ارسال کند و برای پخش جهانی آنها مذاکره کند. مهم بازاریابی موثر است که باید اتفاق بیفتد. فیلم «دوران عاشقی» در ابتدا در چهار ایالت آمریکا اکران شد، همچنین در استرالیا و بخش‌هایی از اروپا به نمایش درآمد. این اتفاقات برای این فیلم رقم خورد چون خود من این موارد را دنبال کردم و بخش دولتی تاثیری در این روند نداشت. این در حالی است که بخش دولتی همواره مدعی بوده است که به دنبال سهمی از بازار جهانی است اما متاسفانه ما شاهد این بازار جهانی و تاثیر آن در فروش فیلم‌ها نبوده ایم.
*این مراکز دولتی حتی فیلمی مثل «محمد رسول اله» ساخته مجید مجیدی هم که به قصد ارائه در بازارهای جهانی ساخته شد و پرداکشن قوی و عوامل خارجی هم در آن حضور داشتند، نتوانستند موقعیت قابل توجهی را رقم بزنند. این فیلم در بازار جهانی، سهمی نبرد یا اینکه ما بی‌خبریم؟
واقعا هیچ اتفاق قابل توجهی برای آن فیلم هم رخ نداد. برای اینکه یک فیلم در بازار جهانی موفق شود نیاز به فاکتورهایی چون کیفیت اثر و همچنین روزمه سازنده دارد. با این حال رایزنی و بحث تبلیغات و معرفی فیلم‌ها هم اهمیت دارند که این روند برای سینمای ما به درستی صورت نگرفته است.
*اینکه فیلم‌ها در بازار جهانی چطور معرفی شوند و چه کمپانی پشت سر فیلم قرار می‌گیرد تا از عواقب احتمالی از آن حمایت کند، مسئله مهمی است، این طور نیست؟
قطعا. من به عنوان سازنده و عضوی از بخش خصوصی برای ارائه اثرم به مخاطب جهانی، هم دلسوزی و هم شناخت و تجربه لازم را دارم و برای معرفی و رایزنی اثرم، اقدامات لازم را انجام می‌دهم اما در این میان، وظیفه دولت چیست؟ سهمیه ارزی که در اختیار دولت است، چرا صرف فراهم کردن این روند نمی شود؟
* عرضه فیلم در سایتی مثل آمازون قواعد خاصی هم داشت؟
ما برای ارائه اثر با یک کمپانی ایرانی – آمریکایی قرارداد بستیم و این کمپانی موظف است از انتشار غیر قانونی اثر در دیگر سایت‌ها و شبکه‌ها حفاظت کند و در صورت بروز چنین مشکلی راه‌های قانونی را طی نماید. در نتیجه عرضه فیلم، ایمنی و امنیت لازم را پیدا می‌کند. در واقع پیچیدگی و قواعد خاصی ندارد، مهم حفاظت و صیانت از آثار است که باید فراهم شود. لازمه اصلی وجود شرکتی که بتواند بعد از عرضه فیلم در بازار جهانی، حقوق شما را پیگیری و صیانت کند.
فیلم‌های ایرانی برخلاف آثار جهانی، پرداکشن عظیم و روایت داستان‌های عجیب ندارند. شاخصه فیلم‌های ایرانی، سادگی، واقع گرایی و سوژه یابی است. آیا این فیلم‌ها می‌توانند برای مخاطبان خارجی هم جاذبه داشته باشند؟
از آمار کلی عرضه فیلم‌های مختلف و حتی فیلم «دوران عاشقی» در همین مدت کم، می‌توان گفت این جاذبه وجود دارد. در همین یک هفته فیلم «دوران عاشقی» فروش خوبی داشته است. غیر از فیلم‌های علمی و تخیلی یا انیمیشن‌های ۳D سینمای هالیوود، سینماگران ایرانی هم می‌توانند آثار قابل توجهی بسازند و در اختیار مخاطبان مختلف جهانی قرار دهند.
منبع: بهارنیوز