بهشت خاموش سرزمین ایران
محمود اکبری کیا
روزنامه بهار
مسیر ۳ ساعته از تهران به همدان را که پشت سر می‌گذاریم تابلویی خود نمایی می‌کند که بر آن نام علیصدر نقش بسته است. برای دیدن این پدیده عجیب باید راه را کج کرده و به سمت شگفت انگیزترین غار آبی جهان برویم که در دل کوه‌های سارقیه جای خوش کرده است. بی شک سرزمین ایران سرشار از زیبایی‌های شگفت انگیزی است که چشم هر بیننده‌ای را به حیرت وا می‌دارد و در میان این همه زیبایی دل‌فریب، همدان قلب تپنده تاریخ و تمدن، با هیبتی استوار در سایه سار الوند سرافراز، طنازی می‌کند. در روستای علیصدر یکی از عجایب طبیعی جهان و نمونه نادری از غارهای، آبی قابل قایقرانی، به نام «غار علیصدر» واقع شده است.در اسناد متعدد مکتوب نوشته شده که غار علیصدر بزرگترین غار آبی قابل قایق رانی جهان است که در بخش گل تپه از توابع شهرستان کبودر آهنگ و در روستای علیصدر واقع شده است. این غار از ابتدای کشف مورد توجه بسیاری از زمین شناسان، غار شناسان، محققان و گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است و هر ساله بسیاری را به سمت خود جذب می‌کند.
به محض رسیدن به محوطه غار یک راهنمای تخصصی در حوزه گردشگری شما را همراهی خواهد کرد و از داشته‌های غنی استان همدان می‌گوید ؛ او بر این باور است که یکی از مهمترین جاذبه‌های گردشگری این دیار علیصدر است که به عنوان شگفت‌انگیزترین غار آبی جهان، می‌توان آن را بهشت خاموش سرزمین ایران دانست. نام این غار برگرفته از نام این روستای علیصدر است که در طول سال‌های گذشته «علی سد» و «علی سرد» نیز بیان می‌شده است. بر اساس تحقیقات و مستندات موجود بخش‌های ورودی غار در دوره صفویان مورد استفاده مردمان آن زمان قرار می‌گرفته به طوری که از مدخل ورودی به عنوان پناهگاه و از آب آن به صورت آب انبار برای مصرف کشاورزی استفاده می‌شده است.
غار علیصدر در ارتفاعات سار قیه (صخره‌زرد) به وجود آمده است و در این کوه دو غار دیگر به نام‌های سوباشی و سرآب وجود دارد که به ترتیب ۱۱ و هفت کیلومتر با غارعلیصدر فاصله دارند و به لحاظ گسترش زیاد لایه‌های سنگ آهک متبلور در منطقه، امکان ارتباط بین غارهای مذکور با غارعلیصدر وجود دارد. زمین شناسان قدمت سنگ‌های این غار را به دوران دوم زمین‌شناسی یعنی دوره ژوراسیک و به ۱۹۰ تا ۱۳۶ میلیون سال قبل نسبت می‌دهند و شواهد به دست آمده از درون غار حاکی از آن است که این غار پناهگاه انسان‌های اولیه بوده است. مردم روستای علیصدر و روستاهای اطراف از قدیم به وجود آن پی برده بودند و از آب آن بهره برداری می‌کرده‌اند ولی هیچ‌گاه کاربری گردشگری آن مطرح نبود تا اینکه در پنجم مهرماه ۱۳۴۲ گروهی ۱۴ نفره از اعضاء هیات کوهنوردی همدان غار علیصدر را مورد بازدید و کاوش قرار دادند. این عده توانستند با وسایل ابتدایی مانند چراغ دستی و تیوپ‌لاستیک مقداری در درون غار پیشروی کنند، بازدید این گروه در روزنامه‌های محلی منعکس شد و در سال ۱۳۴۶ با پخش خبر کشف یک غار شگفت انگیز و بی انتها در سطح رسانه‌های ملی سیل محققان، کوهنوردان و علاقه‌مندان اثر طبیعی به سوی آن سرازیر شد. در سال ۱۳۵۲ کوهنوردان همدانی دهانه ورودی غار را به قطر ۵۰ سانتیمتر تعریض نمودند و از سال ۱۳۵۴ استفاده عمومی از غار علیصدر آغاز شد؛ در آن زمان اهالی روستا مسافران را با چراغ دستی، قایق و پارو به دیدن قسمت‌های ابتدایی غار می‌بردند.غار علیصدر به علت وجود گذرگاه‌های ممتد آبی و دریاچه‌های وسیع و قابل قایقرانی که در سر تا سر غار گسترده شده است یکی از زیبا ترین جلوهای طبیعی ایران و جهان و در نوع خود پدیده‌ای منحصر به فرد است که فقط در معدودی از غارهای جهان مثل غار مولیس در فرانسه و غارهای شوالیه و بوکان در استرالیا چنین زیبایی‌های خیره کننده‌ای وجود دارد.
علیصدر از معدود غارهای دارای استعداد قایقرانی در جهان
حمید رضا یاری، مدیر عامل شرکت سیاحتی علیصدر در باره غار علیصدر می‌گوید: علیصدر نامی آشنا برای علاقه‌مندان به غارنوردی و جویندگان شگفتی‌های خلقت خدا در کوه‌ها، صخره‌ها و حفره‌ها است. غاری با ۱۹۰ میلیون سال قدمت و یادگاری از دوره دوم زمین‌شناسی است که به لحاظ ویژگی‌های منحصر به فرد خود، زمین‌شناسان لقب غار زنده را به آن داده‌اند. این غار که به طور طبیعی و بدون دخالت انسان به وجود آمده است ۲ هزار و ۱۸۰ متر بالاتر از سطح دریا قرار دارد و دمای داخلی غار با وجود نوسان دمای بیرون ۳۹+ تا ۴۰- در طول سال با ۱۴ درجه ثابت، طراوت و خنکای مطبوعی برای بازدیدکنندگان به دنبال دارد.
یاری، علیصدر را از معدود غارهای دارای استعداد قایقرانی در جهان برشمرد و تصریح کرد: عمق آب این غار بین ۰٫۵ تا ۱۴ متر بوده و لحاظ ارتفاع زیاد غار تا سطح آب که در برخی نقاط به حدود ۳۰ متر می‌رسد از بهترین نقاط برای قایقرانی و انجام مطالعات زمین شناسی در آبی است که به طور دائمی در جریان نامحسوس است. وجود دریاچه‌های متعدد در نقاط مختلف غار و شفافیت آب جاری به صورتی است که تا عمق بیش از ۱۰ متری با چشم قابل رویت است وجود استلاگمیت‌ها (چکیده) و استلاکتیت‌ها(چکنده) بسیار زیبا و با اشکال گل کلمی، سوزنی، چتری، رسوب‌گذاری بر اثر نفوذ آب بر سنگ‌های آهکی و مواد معدنی بر سقف و دیواره‌ها، غار علیصدر را به یکی از زیباترین و شگفت انگیزترین غارهای آبی و آهکی جهان مبدل کرده است که تاکنون ۱۱ هزار و ۴۴۰ متر از طول مسیرهای آن نقشه‌برداری شده است. نخستین خبر کشف غار علیصدر توسط تعدادی از کوهنوردان کلوپ سینای همدان در روزنامه اطلاعات در مورخه ۲۰ تیر ۱۳۴۶ به چاپ رسید، این غار در گذشته هم پناهگاه مردم منطقه در موقع هجوم اشرار و قوای دشمن در جنگ‌های داخلی و خارجی بوده و هم منبع عظیم ذخیره آب به منظور استفاده خوراکی و کشاورزی بوده است. حمیدرضا ملکی بیان کرد: غار علیصدر با دریچه‌های سلولی متعدد به طور دائم در حال تنفس است به طوری که تنفس روزانه هزاران گردشگر، هوای مطبوع داخل غار را آلوده نمی‌کند و با وجود تالارهای متعدد همچون تالار آزادی با ابعاد ۴۰×۶۰×۱۰۰ متر از دیگر ویژگی‌های این غار است.وی با اشاره به اظهارات «لومنز» سرگروه تیم غارشناسی آلمان مبنی بر اینکه، غار علیصدر طولانی ترین غار ایران جزء ۱۰ غار نخست دنیا به لحاظ غارهای قابل بازدید و مهمترین غار نمایشی دارای استعداد قایقرانی است، گفت: به طور کلی غار علیصدر از شگفت‌انگیزترین آیه‌های قدرت خداوند و جزء کم نظیرترین نعمت‌های پروردگار کریم است.با این اوصاف با وجود غارعلیصدر به عنوان جذاب‌ترین غار آبی جهان در محدوده جغرافیایی شهرستان کبودرآهنگ یک ظرفیت برای استان همدان در جذب گردشگران داخلی و خارجی محسوب می‌شود و برای جذب گردشگران بیشتر و ماندگاری‌ها امکانات رفاهی و تفریحی در این مجموعه ساخته شده که جزء ره‌آوردهای این غار به شمار می‌آید و از مسافران نوروزی ۹۳ پذیرایی می‌کند.
خدمات در علیصدر شبانه روزی است
مدیر عامل شرکت توریستی، تفریحی علیصدر با اشاره به مهیا شدن تأسیسات رفاهی و تفریحی برای گردشگران غار علیصدر اظهار کرد: در مناسبت‌های مختلف و تعطیلی‌های سالانه برای جذب گردشگر تمهیدات لازم برای پذیرایی از مسافران اندیشیده شده و مجتمع علیصدر از هفت صبح تا ۱۲ شب در دو شیفت آماده پذیرایی از مسافران است. تعداد زیادی از راهنمایان آموزش دیده با توزیع بروشور و ارائه توضیحاتی شفاهی درباره غار شگفت‌انگیز علیصدر به مسافران اطلاعات کافی می‌دهند. حمیدرضا یاری افزود: نصب پمپ بنزین سیار در محوطه غار، راه اندازی کانکس خودپرداز سیار، اورژانس، استقرار ۱۲ امدادگر هلال احمر، استقرار کانکس‌های نیروی انتظامی در مبادی ورودی غار، درمانگاه شبانه‌روزی، ایجاد بازارچه‌های صنایع دستی، ساماندهی مراکز اقامتی، گشایش رستوران‌ها و شهربازی و نمازخانه موقت برای رفاه حال مسافران و گردشگران از جمله اقدامات شرکت سیاحتی علیصدر است که در ایام تعطیلات در نظر گرفته شده است. وی تصریح کرد: شرکت سیاحتی علیصدر به عضویت سازمان جهانی گردشگری WTO درآمده است و امروز حرفی برای گفتن دارد چرا که این سازمان ۴۵۰ عضو در سراسر جهان دارد که ۱۰ عضو آن از کشور ایران است. وی با بیان اینکه برای توسعه و آبادانی غار علیصدر سیستم آبیاری تحت فشار انجام شده است، گفت: همچنین ۷۹ بازارچه برای جمع آوری دست فروش‌ها دایر شده است. یاری ادامه داد: در نگهداری غار علیصدر اقدامات خوبی انجام شده است و سعی شده از بردن مواد خوراکی توسط بازدیدکنندگان به داخل غار ممانعت شود. وی با بیان اینکه رشد جلبک‌هایی در آب غار علیصدر پیش آمده بود افزود: با دانشکده کشاورزی همدان قراردادی منعقد شد که محلولی تولید شد و در غار علیصدر مورد استفاده قرار گرفت تا از رشد جلبک‌ها و خزه‌ها جلوگیری شود.
یاری تصریح کرد: غار علیصدر به عنوان میراث گذشتگان و سرمایه آیندگان محسوب می‌شود که باید از آنها نگهداری شود. وی با بیان اینکه ۳۰ نفر نیرو برای معرفی غار به بازدید کنندگان آموزش داده شده‌اند، افزود: این مهم موجب تقویت مسائل زمین شناسی در بین عموم می‌شود.ای کاش همه می‌دانستند از تهران تا تنها غار آبی جهان ۳ ساعت فاصله بیشتر نیست. استان همدان دارای یک‌هزار و ۸۳۰ اثر تاریخی، فرهنگی و طبیعی است که حدود ۱۰۰۱مورد از آنها ثبت ملی شده است و همواره مورد اقبال هموطنان و همچنین میهمانان خارجی بوده است و باعث رونق گردشگری در این دیار شده است.
منبع: بهارنیوز