اهداف متضاد کشورهای درگیر در مذاکرات سوریه/ ایران چگونه حرف خود را به کرسی نشاند
مذاکرات دو روزه آستانه درباره سوریه فردا پشت درهای بسته در پایتخت قزاقستان برگزار می‌شود. وزارت خارجه قزاقستان اعلام کرده مذاکرات ۲۳ ژانویه (۱۰:۳۰ به وقت تهران روز دوشنبه )آغاز می‌شود و ۲۴ ژانویه (۱۰:۳۰ به وقت تهران روز سه‌شنبه هفته جاری) به پایان می‌رسد. این مذاکرات بر اساس قطعنامه ۲۳۳۶ شورای امنیت بین دولت سوریه و گروه های مخالف مشمول توافق برگزار می شود.
بر این اساس روسیه، ترکیه و ایران و همچنین استفان دی‌میستورا، نماینده سازمان ملل در امور سوریه برای شرکت در این مذاکرات در آستانه حضور دارند.
حسین جابری انصاری، معاون عربی و آفریقایی وزیر امور خارجه، سرگئی لاورنتیف، نماینده روسیه، سدات اونال، معاون منطقه ای وزیر امور خارجه ترکیه و بشار جعفری، سفیر و نماینده دائم سوریه در سازمان ملل متحد ریاست هیأت های شرکت کننده در اجلاس را بر عهده دارند.گروههای مخالف و مسلح سوریه نیز قرار است در این مذاکرات شرکت کنند که محمد علوش سرپرستی گروه های آن ها را برعهده دارد.
در چند روز اخیر پیش از شروع مذاکرات نهایی و رسمی در قزاقستان مذاکرات غیررسمی برگزار شده بود.
در هفته های اخیر گمانه زنی های فراوانی درباره کشورهای حاضر در این مذاکرات منتشر شده بود. مهمترین این کشورها حضور هئیتی از آمریکا بعد از کناره رفتن اوباما و روی کارآمدن ترامپ بود؛ امری که با مخالفت جدی ایران مواجه شد. اما به نظر می رسد روس ها تلاش دارند با تغییر ریاست جمهوری در آمریکا، دولت ترامپ را به صورت جدی وارد مذاکرات سیاسی کنند. از این رو بود که با توجه به مخالفت مسکو با سیاست های اوباما در روسیه، دعوت نامه حضور واشنگتن در این مذاکرات نیز چند وقت پیش از سوی نماینده روسیه در سازمان ملل به مایکل فلین، مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ تحویل داده شد.
در این راستا دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین دیروز عنوان کرد مخالفت های ایران سبب شده حضور آمریکا در مذاکرات آستانه با پیچیدگی هایی روبه رو شود. بعد از آن مشخص شد که آمریکا تنها در سطح سفیر در این نشست حضور پیدا خواهد کرد. یعنی هیأتی از سوی دولت جدید این کشور در مذاکرات حضور ندارد وتنها سفیر این کشور در قزاقستان در مذاکرات و در سطح ناظر حضور خواهد یافت.
این در حالی است که برخی از رسانه ها دلیل عدم شرکت هئیتی از آمریکا را به عدم شکل گیری کابینه جدید امریکا مرتبط کرده بودند اما با توجه به سخنان دیمیتری پسکوف باید گفت دلیل اصلی، مخالفت ایران بوده است. در واقع بدلیل نقش مخرب آمریکا در بحران سوریه، مخالفت ایران در این باره کارساز شده و صرفاً سفیر آمریکا به عنوان ناظر در این مذاکرات حضور خواهند داشت.
قبل تر علی شمخانی، دبیر شورای امنیت ملی با اشاره به سوابق بدعهدی آمریکا عنوان کرده بود: هیچ دلیلی برای مشارکت آمریکا در مدیریت، راهبری و هدایت ابتکارات سیاسی جاری در بحران سوریه وجود نداشته و ایفای نقش این کشور در اجلاس آستانه نیز کاملا منتفی است.
علی‌اکبر ولایتی، نماینده مقام معظم رهبری نیز با اشاره به برخی اخبار منتشرشده پیرامون دعوت از آمریکا برای حضور در اجلاس آستانه خاطرنشان کرد: به‌طور قطع آمریکا در فرآیند گفت‌وگوها و جمع‌بندی نتایج اجلاس آستانه نقشی نخواهد داشت و احتمال دعوت کشور میزبان از آمریکا به‌عنوان ناظر در اجلاس وجود دارد.
رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام حتی با حضور عربستان و قطر هم در نشست آستانه مخالفت کرد و گفت: جمهوری اسلامی ایران قاطعانه مخالف حضور آمریکاست. اگر اوضاع این‌طور پیش برود نگرانی از این است که عربستان و قطر هم بخواهند حضور یابند، درحالی‌که آنها در اعزام و تجهیز تروریست‌ها نقش داشتند.
البته اختلافات جدی نیز بین کشورهای اصلی شرکت کننده در این مذاکرات مانند ایران، ترکیه و روسیه نیز وجود دارد. این اواخر ترکیه و روسیه بعد از یک دوره تنش و درگیری که بعد از سرنگونی هواپیمای روسی بوجود آمد تلاش کردند تا رویکرد همکاری در جنگ سوریه داشته باشند و جنگنده های روس در بمباران داعش و تصرف الباب به کمک نیروهای ترکیه آمدند اگر چه درگیری ها در این منطقه به شدت گره خورده و آنکارا نتوانسته به پیشروی جدی دست یابد.
ترکیه از ابتدای بحران سوریه پشتیبانی های گسترده ای از نیروهای تروریست در راستای سرنگونی بشار اسد داشت. روسیه نیز اگر چه حفظ ساختار سیاسی سوریه برایش از اهمیت برخوردار است اما عنوان کرده که خواهان پایان درگیری ها از طریق راه حل سیاسی می باشد.
اما ایران از روز اول بحران سوریه بر این باور بوده است که برخی از کشورها از جمله کشورهای عربی و ترکیه نقش حمایتی از تروریست ها و مخرب در روند پایان درگیری ها در سوریه دارند. از سوی دیگر تهران معتقد بوده که ضمن حفظ تمامیت ارضی سوریه، مردم این کشور می بایست تکلیف دولت آینده دمشق را مشخص نمایند و همیشه با حذف بشار اسد از سوی کشورهای خارجی مخالفت کرده است.
با توجه به مطالب فوق باید گفت با توجه به اهداف متفاوت و متضاد کشورهای مختلف، مذاکرات آستانه بعید است پایانی بر بحران سوریه باشد مگر این که کشورهای حامی تروریست ها از خواسته ها خود برای نابودی ساختار سیاسی سوریه ، حمایت از تروریسم کور و برکناری بشار اسد کوتاه بیایند. در این صورت مذاکرات آستانه می تواند در تداوم آتش بس نیم بندی که در حال حاضر برقرار است نقشی مثبت ایفا نماید.
منبع: alef.ir
