انگلیس غایب حاضر قرارداد سعدآباد
سرانجام این فیلم نامه انگلیسی که با بازیگری سران کشور های عضو پیمان، به اجرا درآمد؛ یک برنده بزرگ داشت و آن استعمار پیر یا پیر استعمار بود.
وحید محمود قره باغ*| “رفقا در گذشته راجع به پیکار مقدس بسیار شنیده‌اید ولی شما ای کسانی که برای اولین بار در کنگره شرکت می‌کنید، باید پیکار اصیل مقدس را علیه سرمایه‌داری غارتگر انگلیس و فرانسه در همه جا آغاز کنید.” این نطق زینوویف رئیس کنگره خلق در سال ۱۹۲۰ در باکو بود. مقارن همین سال ها بود که ترویانوسکی، نویسنده بلشویک با اشاره به نقش ایران در سرنوشت مستعمرات انگلیس گفت: هند هدف اصلی ماست. ایران تنها جاده‌ای است که راه هندوستان را به روی ما می‌گشاید. انقلاب ایران کلید انقلاب شرق است. همان‌گونه که کانال سوئز و مصر کلید تسلط انگلستان بر تمامی شرق به شمار می‌رود، ایران کانال سوئز انقلاب است. همین کافی بود تا سیاستمداران بریتانیا خطر را به خوبی لمس کنند.
رضاشاه، آتاتورک، محمدظاهرشاه و ملک غازی اول بازیگران فیلم نامه انگلیسی
هدف دیگر انگلستان در شکل‌گیری این پیمان جلوگیری از نفوذ آلمان‌ها بود. چرا که به دلیل وجهه ی مثبت در نزد کشورها و همچنین حجم مبادلات، می توانست شرایط را به گونه ای دیگر رقم زند.
پیمان سعدآباد نتیجه ای جز ضرر و زیان اقتصادی و سیاسی برای ایران و نفع برای کشورهای ترکیه، افغانستان و عراق نداشت. واگذاری ارتفاعات آرارات (که موقعیت سوق‌الجیشی مهمی داشت) به ترکیه، واگذاری منابع نفتی غرب ایران و نصف شط‌العرب و پرداخت مبالغ هنگفتی جهت عبور کشتی‌های نفتکش از آبادان به دولت عراق و عدم موفقیت دولت ایران در بازگرداندن مناطق تاجیک نشین کشور افغانستان از جمله نتایج ننگین این پیمان بود.
جنگ جهانی دوم و اتحاد شوروی و انگلیس برای اشغال ایران در شهریور ۱۳۲۰، بیش از پیش عبث و بی اساس بودن این پیمان را نشان داد. کشورهای عضو پیمان نه تنها کمکی به ایران نکردند، بلکه در راستای سیاست های انگلستان و شوروی از یکدیگر سبقت نیز گرفتند.
سرانجام این فیلم نامه انگلیسی که با بازیگری سران کشور های عضو پیمان، به اجرا درآمد؛ یک برنده بزرگ داشت و آن استعمار پیر یا پیر استعمار بود.
منبع: فرادید
