امرار معاش ۷۰ درصد مردم این شهر از طریق قاچاق است
به گزارش ایران خبر، قاچاق و به‌خصوص قاچاق کالا و گسترش آن، اثرات مختلفی را در نواحی مرزی به دنبال دارد. این معضل در زمان‌ها و مکان‌های مختلف تاثیرات گوناگونی در پی دارد که توجه به آنها در جهت ریشه‌کردن آن بسیار احساس می‌شود. توجه به این پدیده بدون درنظر گرفتن وضع آن در مناطق مختلف کشور و حتی در سایر کشورها و سطح بین‌الملل، کاری بی فایده خواهد بود. تبادل کالا در مرزها به خودی خود، مشکلی ندارد و می‌تواند اثرات مثبتی نیز برای کشور و منطقه به بار بیاورد. اما شکل غیررسمی و غیرمجاز مبادله کالا که همان قاچاق است، در صورتی که سازماندهی و کنترل نشود، اثرات منفی و سوئی هم برای کشور و هم برای منطقه به بار خواهد آورد، بنابراین برنامه‌ریزی برای اقتصاد، درآمد و اشتغال ساکنان مرزی برای رسیدن به توسعه پایدار در این مناطق کشور به شدت احساس می‌شود.
در صورت ارایه برنامه‌ریزی مناسب برای هر منطقه مرزی در کشور با توجه به توان‌ها و استعدادهای بالقوه و بالفعل آن منطقه و نیز اجرای عملی آن، شاهد کاهش و حتی از بین رفتن معضل قاچاق کالا و درنهایت توسعه و پیشرفت این مناطق کشور خواهیم بود.
در شهر مریوان که یکی از شهرهای شهرستان مریوان در استان کردستان و هم‌مرز با کشور عراق است، مانند سایر مناطق مرزی کشور، قاچاق کالا به صورت وسیعی درحال انجام است که تاثیرات مثبت و منفی را برای ساکنان شهری آن به بار آورده است. قاچاق کالا در این منطقه اثرات اقتصادی مثبتی همچون افزایش درآمد، کاهش بیکاری و افزایش اشتغال و نیز اثرات منفی همچون تأثیر منفی بر سایر بخش‌های اقتصاد منطقه را برای ساکنان این مناطق به ارمغان آورده است. سید‌هادی کهنه‌پوشی و حمید شایان در پژوهشی به بررسی تاثیرات اقتصادی قاچاق کالا بر شهر مرزی مریوان پرداخته‌اند.
در این پژوهش آمده: شهر مریوان یکی از فعالیت‌های غیررسمی، رشد مبادلات مرزی غیررسمی (قاچاق) است. با توجه به موقعیت شهر مریوان نسبت به مرز بین‌المللی عراق و دسترسی آن به بازارچه‌های قرارگرفته در خاک کشور عراق و نیز ممانعت از واردات قانونی کالاها از این مرز، قاچاق کالا به صورت وسیعی در این شهرستان انجام می‌گیرد. این شهرستان، کشاورزی و دامداری سنتی و ضعیفی دارد و فعالیت‌های صنعتی نیز جایگاه ضعیفی در این منطقه دارد. بنابراین، گرایش به قاچاق به‌عنوان تنها راه کسب درآمد مطمئن در منطقه درحال افزایش است. با توجه به نتایج مثبت اقتصادی قاچاق کالا بر شهرهای مرزی مانند منبع درآمد برای گذران زندگی، افزایش درآمد و سطح رفاه خانواده و نیز سرمایه‌گذاری در سایر فعالیت‌های اقتصادی نظیر خدمات و مسکن و غیره می‌توان گفت این پدیده سهم عمده‌ای در افزایش اشتغال، کاهش بیکاری و اقتصاد خانوارهای این مناطق داشته و تأثیر مثبتی بر روند توسعه این مناطق می‌گذارد.
همبستگی میان مجموع درآمدهای حاصل از قاچاق کالا و مجموع درآمدهای حاصل از کشاورزی همچنین درآمدهای صنعتی و خدماتی، منفی و معکوس است، به این معنی که با افزایش درآمد حاصل از قاچاق، درآمد حاصل از فعالیت‌های کشاورزی و صنعتی کاهش می‌یابد و بالعکس. این موضوع در مورد تأثیر قاچاق بر درآمدهای حاصل از فعالیت‌های خدماتی نیز صادق است. این نتایج، نشان‌دهنده تاثیرات قاچاق کالا بر سایر فعالیت‌های اقتصادی شهر مریوان است.
در واقع، رابطه میان اقدام به قاچاق (تجارت غیررسمی) و اشتغال رسمی در فعالیت‌های اقتصادی، رابطه‌ای دو سویه است؛ به این معنی که در صورت نبود فرصت‌های شغلی رسمی، گرایش به فعالیت‌های غیررسمی بیشتر می‌شود و بالعکس. این موضوع در مناطق مرزی که شرایط برای قاچاق کالاها فراهم‌تر است، بیشتر جلوه‌گر می‌شود، بنابراین ضرورت برنامه‌ریزی و توسعه فعالیت‌های اقتصادی در این مناطق را به منظور جلوگیری از قاچاق کالا و توسعه اقتصادی نشان می‌دهد. همچنین، دیگر یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد انگیزه اصلی افراد در این شهر از فعالیت در قاچاق، کسب درآمد است و این موضوع در تحقیقات دیگران نیز به تأیید رسیده است.
بنابراین باید منبع درآمد جایگزین برای آن وجود داشته باشد که افراد بتوانند از طریق آن معیشت خود و خانواده را تأمین کنند. در این زمینه می‌توان با سرمایه‌گذاری در کشاورزی، صنعت، دامداری و به‌ویژه گردشگری، اشتغال ایجاد کرده و درآمد ساکنان این شهر را افزایش داده و نهایتا موجبات رشد و توسعه این منطقه را فراهم کرد. بدیهی است در صورت عدم ایجاد جایگزین برای فعالیت قاچاق نمی‌توان آن را ریشه‌کن کرد، همچنان که تلاش‌هایی که تاکنون در این زمینه انجام شده به علت عدم توجه به ریشه آن، بی‌نتیجه مانده است. این نکته هم قابل‌ذکر است که قاچاق کالا تنها اثرات مثبت برای مرزنشینان به همراه ندارد، بلکه پیامدهای منفی آن علاوه بر اقتصاد جامعه (مقیاس کلان)، اجتماع و فرهنگ روستاهای مرزی (مقیاس خرد) را نیز تهدید می‌کند.
بر اساس این پژوهش، این پدیده از سه جهت امنیت اجتماعی را در مناطق مرزنشین بهم ریخته است:
– ترک‌تحصیل و نداشتن انگیزه به ادامه تحصیل میان نوجوانان مناطق مرزی (فعالیت در قاچاق)
– معلولیت‌های جسمی و حتی مرگ به علت درگیری
– واردکردن بسیاری از کالاهای فرهنگی ضدارزشی از این طریق و آسیب‌زدن به فرهنگ جامعه
نتایج پرسشنامه‌های تکمیل‌شده توسط پاسخگویان و نیز بررسی‌های میدانی در این تحقیق نشان می‌دهد به‌طورکلی شغل اصلی یا فرعی ۵,۶۶درصد از پاسخگویان را قاچاق کالا تشکیل می‌دهد و به نوعی نزدیک به ٧٠درصد از خانوارهای روستاهای مورد مطالعه به درآمدهای حاصل از قاچاق کالا وابسته هستند و این اشتغال تأثیر بسیار مثبتی بر درآمد خانوارهای ساکن در این بخش دارد. در زمینه میزان درآمدهای حاصله پاسخگویان از فعالیت‌های مختلف اقتصادی، سهم درآمدهای حاصل از فعالیت‌های کشاورزی از کل در آمدهای حاصله ۴.١١درصد، درآمدهای حاصل از دامداری ۶.٩درصد، درآمدهای صنعتی ۵درصد، درآمدهای حاصل از فعالیت‌های خدماتی ٢٢درصد و نیز درآمدهای حاصل از فعالیت قاچاق کالا ۴٢درصد است.
بر این اساس بیشترین درآمدهای پاسخگویان از فعالیت قاچاق کالا ۴٢درصد و کمترین درآمدهای پاسخگویان از فعالیت‌های صنعتی به میزان ۵درصد بوده است. مشخص می‌شود که بیشترین درآمد پاسخگویان (۴٢درصد) از فعالیت قاچاق کالا بوده، یعنی نزدیک به نیمی از کل درآمدهای کسب‌شده پاسخگویان، فقط از طریق قاچاق کالا به دست می‌آید که این نشان‌دهنده تأثیر مثبت و مفید قاچاق کالا در افزایش اشتغال و کاهش بیکاری و درنهایت در اقتصاد خانوارهای این منطقه است. در نتیجه در فرضیه نخست مبنی‌بر تأثیر قاچاق کالا، بر میزان درآمد کسب‌شده و نیز اشتغال ساکنان شهر مریوان تأیید می‌شود.
فرضیه دوم: قاچاق کالا بر بخش‌های اقتصادی (کشاورزی، خدمات و صنعت) شهر مریوان تأثیر می‌گذارد. پژوهشگران درنهایت پیشنهادهایی هم ارایه داده‌اند:
محور قراردادن توسعه منطقه براساس منابع طبیعی اعم از آب، خاک، پوشش گیاهی و معادن منطقه با استفاده از نیروی انسانی، دانش بومی و تقویت آن از طریق آموزش حرفه‌ای و ترویج آن
– تأکید بر کاهش نقش تصدی دولت در مناطق مرزی و واگذاری آن به مردم محلی
– در زمینه صنعت، با توجه به فراوانی نیروی جوان در منطقه می‌توان از صنایع مختلف کمک گرفت. در ضمن باید راه‌های ارتباطی مناسب و کارآمد، انرژی مناسب و دایم، آموزش روش‌های نوین و دیگر زیرساخت‌ها و امکانات مورد نیاز را برای آنان فراهم شود.
– در زمینه کشاورزی با توجه به پتانسیل بالای منطقه در این زمینه، توجه بیشتری را می‌طلبد. حفر چاه‌ها به منظور استفاده از آنها در جهت آبی‌کردن کشت زمین‌ها و افزایش تولید، ضروری است. با استفاده از چاه‌ها می‌توان زمین‌های کم‌بازده دیم را به آبی تبدیل کرد که به این ترتیب موجب افزایش انگیزه کشاورزان برای سرمایه‌گذاری بیشتر و به دنبال آن تولید بالا می‌شود و در نتیجه درآمد آنان بالا می‌رود که درنهایت موجبات توسعه کشاورزی منطقه را فراهم می‌آورد.
– برای جلوگیری از قاچاق کالا می‌توان مشاغلی ایجاد کرد که جایگزینی مناسب برای آن باشد. هدف از فعالیت قاچاق در این منطقه، ایجاد درآمد است که فرد به خاطر بیکاری و از روی ناچاری به آن روی آورده است. باید جایگزینی برای آن باشد که فرد بتواند از طریق آن معیشت خود و خانواده‌اش را بگذراند. در این زمینه می‌توان با سرمایه‌گذاری روی این بخش‌ها (به ترتیب اولویت با توجه به توان منطقه) کشاورزی، صنعت و درنهایت خدمات، در آنها ایجاد اشتغال کرد و درآمد ساکنان این شهر را افزایش داد و نهایتا موجبات رشد و توسعه کل شهرستان را فراهم کرد.
– اطلاع‌رسانی درست و مناسب از طریق رسانه‌های جمعی جهت آگاه کردن مردم از اثرات سوء قاچاق کالا برای کشور و نیز منطقه و درنهایت تشویق آنان به مشاغل جایگزین و مناسب
– برنامه‌ریزی مناسب برای گسترش توریسم در این منطقه با توجه به توان‌های گردشگری آن در زمینه اکوتوریسم و توریسم تجاری که موجب ایجاد اشتغال و افزایش درآمد ساکنان آن شود.
منبع: irankhabar.ir