اسپری سالبوتامول و نحوه استفاده از آن
اسپری سالبوتامول مجاری هوایی را گشاد می‌کند و کاربرد اصلی آن برای پیشگیری و درمان بیماران مبتلا به آسم است و علاوه بر اسپری سالبوماتول، این دارو به شکل‌های شربت، محلول استنضاقی، قرص و تزریق نیز تولید می‌شود.
این اسپری به جز بیماران آسمی، برای بیماران مبتلا به آسم ورزشی، برونشیت مزمن، آمفیزم و سایر بیماری‌های تنفسی هم استفاده می‌شود و مکانیزم آن به این صورت است که با شل کردن عضله‌های مجاری هوایی و در نتیجه باز کردن آن، باعث راحت نفس کشیدن می‌شود.
موارد مصرف اسپری سالبوتامول
*آسم:
شایع‌ترین مورد استفاده از اسپری سالبوتامول در بیماری آسم است. سالبوتامول و به طور کلی بتا۲ آگونیست‌ها به عنوان قوی‌ترین برونکودیلاتورها و به‌عنوان خط‌اول در درمان حمله آسم استفاده می‌شوند. سالبوتامول هم به عنوان داروی اصلی و سریع الاثر در درمان حمله‌های آسم و هم به عنوان داروی نگهدارنده در موارد آسم مزمن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
*بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD):
در موارد عود علایم به صورت تنگی نفس مورد استفاده قرار می‌گیرد.
*برونشیولیت:
در موارد خس‌خس شدید و سختی در تنفس به صورت نبولایز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
*درد زایمان زودرس:
برای مهار دردهای زایمانی ممکن است به صورت وریدی تجویز گردد.
نحوه استفاده اسپری سالبوتامول
سالبوتامول داروی بدون نسخه نیست. بسته به مشکل شما پزشک معالج دوزاژ بخصوصی از دارو را تجویز می‌کند. سالبوتامول فقط برای تسکین علایم شما تجویز شده است و به هیچ وجه سبب علاج بیماری شما نمی‌شود. اسپری سالبوتامول را دقیقا مطابق با دستور پزشک خود مصرف و از تغییر دوز یا قطع مصرف آن بدون مشورت با پزشک جدا پرهیز نمایید. ضمنا دستورات داخل بسته دارو را نیز به دقت مطالعه کنید. اسپری سالبوتامول برای پیشگیری و نیز درمان حملات تنگی نفس بکار می‌رود. اگر پزشک شما این دارو را جهت پیشگیری از بروز آسم ورزشی تجویز کرده است، لازم است که دارو را ۱۵ تا ۲۰ دقیقه قبل از شروع ورزش استفاده نمایید.
چگونگی مصرف اسپری
قبل از هر بار استفاده، اسپری را به خوبی تکان دهید. یک نفس عمیق بکشید و سپس بطور کامل بازدم کنید. سپس قسمت دهانی اسپری را کاملا در دهان قرار دهید و با کمک دندان‌ها آن را ثابت نگهدارید. بعد در حالی که یک نفس عمیق می‌کشید، اسپری را فشار دهید تا یک پاف از اسپری سالبوتامول وارد حلق شما شود. حال نفس خود را لااقل ۵ تا ۱۰ ثانیه حبس کنید و بعد بطور معمولی نفس بکشید. اگر پزشک از شما خواسته است که هر بار دو پاف از دارو را استنشاق نمایید، پاف دوم را حداقل ۱ تا۲ دقیقه بعد استنشاق کنید. پس از هر بار مصرف دارو، دهان خود را به خوبی با آب بشویید.
*هشدار
هنگام فشار دادن اسپری سالبوتامول اطمینان حاصل کنید که دارو وارد حلق شما می شود و به زبان یا دندان های شما برخورد نمی‌کند. اگر برای کودک خود از اسپری استفاده می کنید، می توانید حین اسپری کردن دارو، بینی وی را بگیرید تا دارو فقط وارد حلق وی گردد. اگر پزشک برای شما محلول استنشاقی دارو را تجویز کرده است، باید از یک نبولایزر (وسیله ای که دارو را به بخار تبدیل می کند) استفاده کنید. از پزشک یا داروساز در خصوص چگونگی استفاده از این وسیله سوال نمایید.
مصرف سالبوتامول در بارداری
استفاده از اسپری سالبوتامول در دوران بارداری اصلا توصیه نمی‌شود چرا که امکان رخ دادن شکاف کام و نقص اعضا حتی اگر الگوی یکنواختی برای ناهنجاری‌های جنین گزارش نشود، وجود دارد.
مصرف سالبوتامول در دوران شیردهی
ترشح در شیر مشخص نیست. بهتر است در زمان مصرف دارو ، شیردهی متوقف شود.
عوارض جانبی سالبوتامول
تجویز مقادیر زیاد سالبوتامول قبل یا اندکی پس از بیهوشی با کلروفرم یا هالوتان ممکن است خطر آریتمی شدید بطنی را به ویژه نزد اشخاص با سابقه بیماری قلبی افزایش دهد. مصرف همزمان داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای و یا مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAO) (شامل فورازولیدون وپروکاربازین) با سالبوتامول ممکن است باعث تشدید اثر دارو بر سیستم عروقی شود. مصرف همزمان این دارو با گلیکوزیدهای دیژیتال ممکن است خطر آریتمی قلبی را افزایش دهد. مصرف همزمان سالبوتامول با کوکایین علاوه بر اثر افزاییده تحریک CNS،ممکن است اثرات جانبی عروقی هر یک را نیز افزایش دهد. مصرف همزمان با مسددهای بتا ممکن است با اثر گشادکنندگی برونش سالبوتامول مقابله نماید.
عوارض جانبی:
- تهوع
- لرزش دست
- بی قراری
- خشکی دهان
- بی خوابی
- تپش قلب
- افزایش ضربان قلب
- استفراغ
هشدارها در مورد سالبوتامول
اگر بیماری قلبی-عروقی مثل آریتمی قلبی، عدم کفایت میوکارد و عروق کرونر، افزایش فشار خون، بیماری ایسکمی قلبی، طولانی شدن فاصله QT، پرکاری تیروئید و دیابت دارید، این دارو باید برای شما با احتیاط بسیار زیاد، تجویز شود.
درمان با محرک‌های گیرنده بتا دو آدرنرژیک ممکن است باعث کاهش شدید پتاسیم سرم شود. این اثر در صورت مصرف همزمان تئوفیلین و مشتقات آن، کورتیکوستروئیدها، داروهای مدر و بوسیله هیپوکسی ممکن است تشدید شود.
مصرف خوراکی یا تزریقی دارو می تواند انقباضات رحم را مهار نماید.
استفاده همزمان این دارو با مسددهای بتاآدرنرژیک، کدئین، گلیکوزیدهای دیژیتال، مهار کننده‌های منوآمین اکسیداز (MAO) و ضدافسردگی‌های سه حلقه‌ای، باید بااحتیاط صورت گیرد.
نکات مهم درباره سالبوتامول
اگر دوز مصرفی خود را فراموش کردید، به محض به یاد آوردن دارو را مصرف کنید، مگر زمانی که کمتر از یک تا ۲ ساعت به دوز بعدی زمان مانده باشد.
در صورتی که از بیماری قلبی و فشار خون بالا رنج می‌برید، به دلیل تداخل اکثر داروهای این بیماری‌ها با سالبوتامول، با پزشک معالجتان حتما مشورت کنید.
سردردهای خفیف، سرگیجه، خونریزی از بینی و گرگرفتگی و برخی موارد نه‌چندان مهم، از عوارض این دارو است، ازاین‌رو در صورتی که خیلی این عوارض شدید نیست، نگران نباشید.
دارو را حتما از نور و حرارت محافظت کنید؛ چون بدون آن که متوجه شوید، خاصیت خود را از دست می‌دهد.
از تماس آیروسل های استنشاقی با چشم‌ها باید اجتناب کرد.
بیشتر از دو استنشاق در یک زمان با فواصل ۲۱ دقیقه‌ای مصرف نشود.
قرص‌ها را باید به طور کامل بلعید و از له کردن ،شکستن و یا جویدن آنها خودداری نمود.
در صورتی که پس از مصرف دارو اشکال در تنفس باقی‌مانده یا بدتر شد،بلافاصله به پزشک اطلاع داده شود.
در صورت بروز خشکی لب و گلو،پس از هر بار مصرف دارو دهان با آب شسته شود.
در صورت ضرورت مصرف همزمان یک آیروسل استنشاقی کورتیکوسترویید با این دارو، بهتر است آیروسل سالبوتامول ۵ دقیقه زودتر مصرف شود.
نگهداری داروی سالبوتامول
اسپری سالباتامول را باید داخل بسته مخصوص خودش، به طور سرپوشیده، دور از دسترس کودکان، در دمای اتاق، دور از نور مستقیم و حرارت زیاد و رطوبت نگهداری کرد. به تاریخ انقضای آن توجه کنید و به هیچ وجه بعد از تاریخ انقضا از آن استفاده نکنید. اسپری را سوراخ نکنید و آتش نزنید.
هرگونه کپی برداری با نام دکتر سلام و لینک دهی مستقیم مجاز است.
منبع: دکتر سلام
