استاد سیاستی که فدای سیاست شد
وحید محمود قره‌باغ*؛ در دنیای پر رمز و راز سیاست نام یک شخص بیشتر در دامان سیاست ماندگار شده‌است. هر چند که چندین قرن از مرگ او می‌گذرد، اما سیاست‌هایش سرلوحه بسیاری از حاکمان، قدرتمندان و حتی مدیران در طول این چند سده قرار گرفته‌است.
جالب‌تر این که برخی با وجود آن که ادعا می‌کنند سیاست‌هایشان از بینش او فرسنگ‌ها فاصله دارد؛ سیاست‌های او را ملکه ذهن خویش کرده‌اند. در واقع با مروری بر تاریخ کم یا بیش نمونه‌هایی از این نوع سیاست‌ها را خواهیم یافت.
در تعریف سیاست به طور خلاصه می‌توان گفت؛ سیاست دانشی است که در کنار ارتباط با مناسبات شهروندی، امنیت خارجی و تفاهم داخلی را با وجود عقاید متفاوت بوجود می‌آورد.
سیاست از دیرباز جایگاه خاص در اندیشه یونانی و ایرانی داشته است و مترادف با عموم و شهر و در مقابل خصوصی و یا شخصی قرار گرفته است. خود واژه policy از واژه‌ی polis یونانی به معنای شهر گرفته شده است.
از سویی در دنیای پر رمز و راز سیاست نام یک شخص بیشتر در دامان سیاست ماندگار شده است. هر چند او در طول حیاتش شخصیت‌های مهمی همچون پاپ و لویی دوازدهم را از نزدیک ملاقات کرده بود، ولی به جرات می‌توان گفت: هیچ کدام به مانند سزار بورجیا، شاهزاده حاکم واتیکان نتوانست در عمق شخصیت و روح او تاثیرگذار باشد. او که در ابتدا به سمت منشی‌گری دستگاه دولتی فلورانس گماشته شده بود توانست پله‌های ترقی را به سرعت طی کرده و وارد هیئت دیپلماتیک شود.
این مهم، سرآغازی برای این شخصیت معروف سیاست جهت کسب تجربه در دنیای سیاست بود که بعد‌ها در سطر‌های کتاب شهریار او نمود پیدا می‌کند. او در جریان جنگ‌های داخلی تحت عنوان زندانی سیاسی روانه زندان شد و به دلیل نقشی که در توطئه کودتا داشت، شدیدا مورد شکنجه قرار گرفت. پس از آزادی دنیای سیاست را ر‌ها کرد و به کشاورزی و نویسندگی مشغول شد. گفتارهای سیاسی و اجتماعی دیگر کتاب مهم این شخصیت در باب سیاست است.
نیکولو برناردو ماکیاولی معروف به نیکولو ماکیاولی، سیاست‌مدار و فیلسوف ایتالیایی در ۳ مه ۱۴۶۹ در فلورانس ایتالیا به دنیا آمد. البته گفتنی است نام او با ضد اخلاق بودن و جمله “هدف وسیله را توجیه می‌کند” نیز عجین شده‌است. در کشور ما ایران نام ماکیاول نیز به او اطلاق می‌شود و برخی با این نام، او و مکتبش را می‌شناسند.
مکتبی به نام ماکیاولیسم که اصول و روش‌های دستوری ماکیاولی در باب سیاست و حکومت بر مردم است. البته او را بیشتر به عنوان شخصیتی که طالب حفظ قدرت باشد نیز می‌شناسند. ماکیاولی همچنین یک شاعر، آهنگساز و نمایشنامه‌نویس ماهر بود؛ دیدگاه او در مورد سیاست را می‌توان نقطه عطف سیاست در تاریخ نامید. ماکیاولی معتقد بود که سیاست به کلی از اخلاق مجزا است و استفاده از هر وسیله‌ای برای رسیدن به هدف را مجاز می‌دانست. او بنیانگذار فلسفه سیاسی مدرن است.
هر چند سعی شده، به نحوی وجهه‌ی ماکیاول توسط برخی شخصیت‌ها و افراد تطهیر شود؛ ولی نظریه‌های او که در کتاب شهریار بیان شده چهره‌ای دیگر از او به نمایش می‌گذارد. کتابی که برای خانواده مدیچی، حاکمان فلورانس نگاشته بود.
ماکیاول بر این عقیده بود، حکومت برای رسیدن به قدرت، تقویت، حفظ و همچنین بقای آن می‌تواند از کشتار، خیانت، ترور، تقلب و بسیاری روش‌های دیگر استفاده نماید. او هر گونه عمل منافی اخلاق، شرف و عدالت را به منظور دست‌یابی به هدف موجه می‌دانست.
از نظر او رجال سیاسی می‌بایست به معنی واقعی کلمه واقع‌بین، مادی، سخت‌گیر و همچنین جدی باشند. تا بدان جا که اگر تکالیف دینی، اخلاقی و احساسات سد راه آنان شود؛ از آن‌ها عبور کرده و یگانه مقصودشان، هدف غایی آن‌ها باشد.
*کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک
منبع: فرادید
