ارائه خدمات روانشناسی، مکمل درمان کودکان محک است
والدین از همان لحظه‌ای که کودکان خود را برای درمان می‌آورند، نگران سلامتی فرزندشان هستند. به همین خاطر روانشناس علاوه بر حمایت از بیمار، باید در کنار خانواده او نیز باشد تا بتواند عوارض ناشی از درمان، همچنین مداخله در سایر مشکلات خانواده، مسائل روانی، بحران سوگ و… را کنترل کند.
به گزارش خبرآنلاین؛ به مناسبت ۹ اردیبهشت، روز روانشناس، با ندا ندایی، سرپرست واحد روانشناسی مؤسسه خیریه محک به گفتگو نشستیم و از او درباره اهمیت حضور روانشناسان در کنار کودکان مبتلا به سرطان و خانواده آنها پرسیدیم.
ندایی، در این باره گفت: «والدین از همان لحظه‌ای که کودکان خود را برای درمان می‌آورند، نگران سلامتی فرزندشان هستند. به همین خاطر روانشناس علاوه بر حمایت از بیمار، باید در کنار خانواده او نیز باشد تا بتواند عوارض ناشی از درمان، همچنین مداخله در سایر مشکلات خانواده، مسائل روانی، بحران سوگ و… را کنترل کند.»
وی ادامه داد: «روانشناسان تلاش می‌کنند تا با بهره‌مندی از روش‌های علمی و استاندارد، بحران روانی ایجاد شده در کودک مبتلا به سرطان و خانواده ایشان را کنترل کنند.»
آموزش بین‌المللی برای روانشناسان ضروری است
سایکو آنکولوژی، موضوعی میان‌رشته‌ای از حوزه‌های روانشناسی، سبک زندگی و آنکولوژی است که به مبحث روانشناسی در بیماری سرطان گفته می‌شود. این رشته به فرآیند درمانی جامع توجه دارد و به موضوعات رفتاری-روانشناختی در طول درمان و عوارض آن می‌پردازد. متخصصان این رشته به بررسی عوارض سرطان در سلامت روان و همچنین عوامل روانی که در طول فرآیند درمان و یا در زمان قطع درمان رخ می‌دهد، می‌پردازند. ندایی با اشاره به آنکه دانش روانشناسان محک در این زمینه می‌بایست همگام با دانش جهانی باشد گفت: «روانشناسان محک در زمینه‌های پژوهشی حضوری فعال دارند و با حضور در کنگره‌های خدمات حمایتی و ارائه مقاله، دانش خود را مطابق با استانداردهای بین‌المللی ارتقا می‌دهند.»
وی افزود: «در این واحد علاوه بر آموزش روانشناسان تلاش می‌شود تا داوطلبان سازمان نیز با چگونگی ارتباط با کودک مبتلا به سرطان آشنا شوند. برگزاری کارگاه‌های ارتباط با کودک و آموزش نیروهای داوطلب مددکاری و روانشناسی از جمله فعالیت‌های بخش روانشناسی محک است. همچنین روانشناسان به منظور آمورش گروه داوطلبان والدین کودکان مبتلا به سرطان، در کنار آنها حضور دارند؛ این گروه به منظور کاهش اضطراب و نگرانی والدینی که به تازگی متوجه بیماری فرزندشان شده‌اند آموزش می‌بینند.»
سرپرست واحد روانشناسی مؤسسه خیریه محک توضیح داد که داوطلبان بخش روانشناسی در زمینه ارتباط با کودک همراه روانشناسان هستند. این افراد پس از حضور در کارگاه‌های آموزشی، قبولی در آزمونی منطبق با اصول علمی و اخذ تائید از روانشناسان به عنوان داوطلب ارتباط با کودک شناخته می‌شوند.
نخستین گام پذیرش بیماری کودک، کنترل اضطراب والدین
پذیرش بیماری سرطان از سوی کودک و خانواده مهم‌ترین عامل برای شروع کارآمد درمان است و البته به زمان نیاز دارد که با حضور متخصصان خدمات حمایتی، پذیرش سریع‌تر صورت می‌گیرد. سرپرست روانشناسی مؤسسه خیریه محک در این باره گفت: «کودک باید بداند که بیماری او روند طولانی را طی می‌کند. برخی از خانواده‌ها از معرفی سرطان به کودک خود پرهیز می‌کنند و بیماری او را نوعی عفونت یا سرماخوردگی می‌دانند. این در شرایطی است که کودک با جستجو در اینترنت می‌تواند اطلاعاتی درخصوص بیماری خود به دست آورد. ما کودکانی داریم که کاملا با بیماری خود آشنا هستند و پروتکل درمانی خود را می‌دانند اما به دلیل اضطراب خانواده، خود را ناآگاه نشان می‌دهد. یا حتی کودک به خانواده‌اش دلداری می‌دهد. همه این موارد بار سنگینی بر دوش کودک می‌گذارد.»
ندایی افزود: «روانشناسان محک تلاش می‌کنند تا از میزان اضطراب والدین بکاهند و کمک کنند تا آنها ابتلای فرزند خود به سرطان را بپذیرند. پس از پذیرش والدین و رضایت آنها، روانشناسان اطلاعات صحیح درباره بیماری را به بیمار و خانواده منتقل می‌کنند. نباید فراموش کرد که آرامش خانواده به کودک نیز منتقل می‌شود.»
وی با بیان اینکه متناسب با شرایط هر خانواده، روش مشاوره متفاوتی را می‌بایست در نظر گرفت ادامه داد: «جلسات مشاوره و روان‌درمانی محک به صورت فردی، زوج درمانی، خانواده درمانی، گروه درمانی، مشاوره تلفنی، بازی درمانی، هنر درمانی، نقاشی درمانی، موسیقی درمانی، روایت درمانی و غیره ارائه می‌شود. این اقدامات در بیمارستان محک و در برخی بیمارستان‌های سطح تهران چون بیمارستان رسول، بهرامی، مفید و امام خمینی صورت می‌گیرد.»
حل اختلاف زوجین، آرامش کودک بیمار را به همراه دارد
پس از ابتلای کودک به بیماری، توجه مادر به فرزند بیمار و حضور او در بیمارستان، زمینه اختلاف میان زوجین با یکدیگر و زوجین با سایر فرزندان را فراهم می‌سازد. خانواده درمانی در این گونه موارد کمک بسیاری می‌کند. هر چند که ندایی معتقد است مشکل برخی خانواده‌ها به پیش از ابتلای فرزندشان به سرطان مرتبط است. وی در این باره گفت: «در زوج درمانی گاهی مسئله زوجین، سرطان کودک نیست و ما تلاش می‌کنیم به اختلاف بین آنها که بعضاً پیش از بیماری کودکشان وجود داشته بپردازیم تا خانواده با آرامش بیشتری مراحل درمانی کودک را پشت سر بگذارند.»
ندایی از نیاز برخی خانواده‌ها به روانپزشک گفت و ادامه داد: «پس از تشخیص روانشناس، در صورت لزوم خانواده کودک مبتلا به سرطان به روانپزشک ارجاع داده می‌شود.»
بازی درمانی، روشی برای حل مشکلات روانی کودکان
کودکان مبتلا به سرطان و خانواده آنها علاقه بسیاری به اتاق بازی دارند و معتقدند که فرزندانشان در اتاق بازی بیماری خود را برای ساعتی به فراموشی می‌سپارند. روانشناسان این فرصت را مغتنم شمرده و بسیاری از مشکلات روانی کودکان را از طریق بازی، درمان می‌کنند. ندایی در این خصوص گفت: «روانشناسان تلاش می‌کنند بسیاری از پروتکل‌ها را با کمک اسباب‌‌بازی به کودک مبتلا به سرطان آموزش دهند. به عنوان مثال ممکن است کودک از نمونه‌برداری مغز استخوان بترسد و روانشناس در مراحل بازی ترس او را کاهش می‌دهد. در همه دنیا، روانشناسان با بازی درمانی به مشکلات کودک پی برده و در همان بازی مشکلات کودک رفع می‌شود.»
کودکان مبتلا به سرطان در مسیر درمان تنها نیستند
از همان ابتدای شروع درمان و پذیرش در بیمارستان محک، روانشناسان در کنار کودک و خانواده او قرار می‌گیرند. روانشناسان پس از ترخیص کودک نیز همراه او هستند و در صورت فوت کودک، خدمات روانشناسی را به خانواده ارائه می‌دهد. آنها تلاش می‌کنند تا کودک و خانواده او با دغدغه روانی کمتری مسیر درمان را طی کنند. اهمیت این موضوع به اندازه‌ای است که محک در تلاش است تا روانشناسان و مددکاران را در کلیه بیمارستان‌های دارای بخش خون و آنکولوژی کودک در سراسر کشور مستقر کند تا در سایه این حمایت، هیچ خانواده‌ای در مسیر درمان فرزند خود تنها نماند و در تمام مسیر درمان همه حمایت‌های لازم را به طور یکسان در سراسر ایران دریافت کند.
منبع: عصرایران
