اتحاد ترامپ و المستقبل علیه حزب الله
سعد حریری، نخست‌وزیر لبنان روز سه‌شنبه برای دیدار با دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا وارد کاخ سفید شد. او آخرین بار در سال ۲۰۱۱ نیز به عنوان نخست وزیر راهی کاخ سفید شده بود که آن سفر با استعفای دولت لبنان همزمان شده بود. نکته اشتراک وضعیت سال ۲۰۱۱ با وضعیت امروز لبنان، تحولات مهمی است که همزمان با سفر حریری به امریکا در این کشور رخ داده است. در سال ۲۰۱۱ حزب‌الله به دست داشتن در عملیات ترور رفیق حریری، نخست‌وزیر پیشین این کشور متهم و بحرانی در عرصه سیاسی لبنان ایجاد شده بود که طی ماه‌ها ادامه پیدا کرد.
گزارشی که دادگاه ویژه شورای امنیت در لبنان برای شناسایی عاملان ترور رفیق حریری برگزار کرده بود، حزب‌الله را به دست داشتن در این عملیات متهم کرده بود اما حزب‌الله ضمن رد این اتهام‌ها و تاکید بر اینکه اسراییل پشت پرده ترور حریری بوده اعلام کرده بود دادگاه ویژه لبنان اهداف سیاسی دارد و خواستار توقف همکاری با آن شده بود. وزرای حزب‌الله، جنبش امل، جریان میهنی آزاد (التیار الوطنی الحر) و جریان المرده در دولت سعد حریری بعد از درخواست‌های مکرر برای برگزاری نشست دولت و اعلام موضع حریری در خصوص گزارش دادگاه بین‌المللی لبنان تهدید کرده بودند اگر حریری موضع خود را آشکار نکند از دولت خارج خواهند شد که با خروج آنها از دولت تعداد اعضای کابینه به کمتر از حدنصاب رسیده و دولت منحل می‌شود که این اتفاق در آن برهه زمانی رخ داد و وزرای همپیمان با حزب‌الله از دولت سعد حریری خارج شدند.
آن حزب‌الله که در آن دوره به دست داشتن در اقدامی تروریستی و ترور رفیق حریری متهم شده بود، مدتی بعد به عنوان یک مبارز واقعی برای مقابله با تروریسم وارد نبرد سوریه شد اما همچنان از اتهامات ریز و درشت ماشین رسانه‌ای عربی و غربی که حزب الله را به قتل عام مردم سوریه متهم کرده بود در امان نبود. وضعیت اتهام‌زنی‌ها امروز هم شاید از سوی دشمنان و مخالفان مشی این گروه تغییری نکرده باشد اما آنچه تغییر کرده این است که حزب‌الله یک قدرت منطقه‌ای است که در معادله قدرت در خاورمیانه حتی از برخی کشورها و دولت‌های دارای ارتش هم موفق‌تر عمل کرده و دیگر نمی‌توان به وجود چنین قدرتی در منطقه معترف نبود. در حالی که امروز حزب‌الله در حال بیرون راندن تروریست‌ها از خاک لبنان و پاکسازی مناطق مرزی این کشور از وجود گروهک‌های تروریستی است، اتهامات مشابهی از سوی دونالد ترامپ، رییس‌جمهور امریکا به حزب‌الله در حضور همان نخست‌وزیر وارد شده است.
ترامپ در نشست خبری مشترک با حریری، لبنان را در خط مقدم مبارزه با داعش، القاعده و حزب‌الله توصیف می‌کند. این اشتباه آشکار از رییس‌جمهور امریکا احتمالا ناشی از این است که ساکنان جدید کاخ سفید به عمد یا از روی نادانی درکی از ساختار دولت لبنان و قدرت در این کشور ندارند. یا اینکه ترامپ با این اظهارنظر عجیب فقط بنا دارد بخشی از دولت لبنان را به رسمیت بشناسد و در حضور نخست‌وزیر این کشور بخشی از دولت، وزرا، مرجع قانون‌گذاری و حتی شرکای سیاسی رییس‌جمهور لبنان را تروریست توصیف کند. نکته عجیب در این ماجرا این است که ظاهرا ترامپ یا تیم او در کاخ سفید مطلع نیستند که در دولت سعد حریری دو وزیر از حزب‌الله و دست کم ۱۵ وزیر از جریان حامی حزب‌الله و شرکای سیاسی حزب حضور دارند.
ترامپ در نشست خبری با حریری همچنین حزب‌الله را تهدیدی برای دولت و مردم لبنان و خاورمیانه توصیف و تاکید کرد که به زودی در خصوص تحریم حزب‌الله تصمیم‌گیری خواهد کرد و افزود: تقویت توان نظامی حزب‌الله خطر درگیری با اسراییل را افزایش داده و درحالی که ادعا می‌کند از منافع ملی حمایت می‌کند، این گروه در حال دفاع از منافع خود و ایران در منطقه است و یک فاجعه انسانی را در سوریه رقم زده است. روزنامه اسراییلی جروزالم پست با اشاره به این اظهارنظر رییس‌جمهور امریکا تاکید کرده که ترامپ درکی از حزب‌الله ندارد و نمی‌داند که این حزب بخشی از دولت لبنان و شریک قدرت در این کشور است. جروزالم پست نوشته: حزب‌الله قدرت واقعی پشت پرده در لبنان است، نبرد عرسال در روزهای اخیر این موضوع را کاملا اثبات کرده است.
اتحاد در جبهه ترامپ و المستقبل
اختلاف سعد حریری و جریان المستقبل با حزب‌الله بر کسی پوشیده نیست، به همین دلیل می‌توان سکوت حریری در نشست خبری با ترامپ را در ادامه بیانیه جریان المستقبل دانست که چند روز پیش در واکنش به عملیات نظامی حزب‌الله برای پاکسازی دشت‌های عرسال صادر کرده بود. المستقبل جریان متبوع سعد حریری در بیانیه‌ای اعلام کرده که با پیگیری اخبار و تحولات نظامی در دشت‌های عرسال در حدفاصل مرزهای لبنان و سوریه به این نتیجه رسیده که این جنگ نیز بخشی از جنگ سوریه است که حزب‌الله در آن مشارکت دارد به همین دلیل المستقبل با هر تلاشی برای درگیر کردن لبنان در جنگ سوریه مخالف است و حضور حزب‌الله در این نبرد، نقض توافق‌های صورت گرفته در اجماع ملی و آشتی میهنی است.
امین وهبی، نماینده جریان المستقبل در پارلمان لبنان به اسپوتنیک گفته که موضع المستقبل درباره مشارکت حزب‌الله در عملیات عرسال هیچ تفاوتی با مواضع ما در خصوص مشارکت حزب‌الله در بحران سوریه ندارد زیرا معتقدیم که وارد شدن حزب‌الله در بحران سوریه نه به سود مردم سوریه بود نه به سود لبنانی‌ها، روابط دو ملت را هم تحت تاثیر قرار داده است. در اظهارنظری شبیه به حرف‌های ترامپ درباره اینکه ارتش لبنان باید تنها نیروی نظامی باشد که از مرزهای لبنان حمایت می‌کند، وهبی تاکید کرد که المستقبل از ارتش لبنان می‌خواهد که چشم بیدار نظامی در مرزهای لبنان باشد. بیانیه المستقبل و نمایندگان این جریان نشان می‌دهد که مسافت گرچه میان بیروت و واشنگتن زیاد است اما سیاستی که در این دو روز علیه حزب‌الله اتخاذ شده متحد و یکسان بوده است.
ترسیم مجدد نقشه سیاسی لبنان
روزنامه الاخبار لبنان نوشته که نمی‌توان نبرد عرسال را با تحولات نظامی و پیشروی حزب‌الله لبنان برای بیرون راندن تروریست‌ها از خاک لبنان محدود کرد بلکه باید در نظر گرفت که این نبرد چشم‌انداز سیاسی کشور را در سایه روابط حزب‌الله با میشل عون، رییس‌جمهور و ارتش ترسیم کرده است. بر اساس این گزارش بعد از نبرد عرسال این نخستین بار است که سمیر جعجع، رییس القوات و از رهبران ائتلاف ۱۴ مارس در نشست خبری خود حزب‌الله را مورد هجوم قرار نداده است و این مساله نشان می‌دهد که عملیات آزادی دشت‌های عرسال با نوعی موافقت ضمنی گروه‌ها و جریان‌های سیاسی لبنانی صورت گرفته است.
با وجود دشمنی دیرین جعجع که از سوی طرفدارانش به حکیم معروف است، اعتراف کرده حتی اگر معتقد باشیم که آنچه در عرسال رخ می‌دهد بخشی از جنگ سوریه است بازه پیشروی‌های حزب‌الله نتایج مثبتی برای لبنان رقم زده است. الاخبار می‌نویسد: برای حکیم یا هر عضو دیگری از القوات آسان نیست که عبارت «حزب‌الله متشکریم» را بر زبان بیاورد، حتی اگر لحن جعجع درباره حزب‌الله به نوعی دو پهلو بوده باشد اما در مقایسه با مواضع پیشین او یکی از بهترین اظهارنظرها را در خصوص حزب‌الله داشته است و این را باید گام مثبتی از سوی او در نظر گرفت.
جعجع در جمع شماری از خبرنگاران لبنانی گفت که پیروزی‌ها و پیشروی‌های حزب‌الله در دشت‌های عرسال به سود لبنان است زیرا امنیت را به روستاهای لبنانی باز می‌گرداند. برای نخستین بار حکیم موفقیت‌های حزب‌الله را انکار نکرده اما با این حال نسبت به قصد و نیت حزب از این عملیات شک دارد و می‌گوید: از لحاظ راهبردی این نبرد بخشی از جنگ سوریه است که حزب‌الله در آن نقش دارد و به سود پروژه دولت سوریه در بحران داخلی این کشور خواهد بود اما با این حال لبنان هم از نتایج این معادله جنگی سود برده است.
گرچه رییس القوات با قرار دادن نبرد حزب‌الله در عرسال در معادله درگیری‌های منطقه‌ای تلاش می‌کند از ارزش پیروزی‌های نبرد عرسال کم کند اما اختلاف‌های راهبردی‌اش با حزب الله باعث نشد تا از جانفشانی‌های نیروهای صادق حزب چشم‌پوشی کند و ضمن تقدیر از آنها گفت: خدا همه را حفظ کند. القوات هم می‌توانستند مانند المستقبل با صدور بیانیه و برگزاری نشست خبری حزب‌الله را به مصادره خاک لبنان برای برگزاری عملیات‌های نظامی خود در چارچوب جنگ سوریه متهم کنند، جعجع می‌توانست مثل حریری و نمایندگان پارلمانی جریان متبوع او علیه مقاومت لبنان اقدام کند اما جعجع و القوات خود را در برابر افکار عمومی لبنان و اعتمادی که آنها به حزب‌الله در این عملیات دارند، کنترل کرد‌ه‌اند. الاخبار نوشته درست است که گفت‌وگوی مستقیمی میان القوات و حزب‌الله صورت نگرفته اما در میدان سیاسی می‌توان این سکوت و این استراتژی را تلاشی برای باز کردن کانال‌های ارتباطی میان حزب‌الله و القوات در ادامه اتفاق‌نظرهایی که در کابینه و پارلمان لبنان رخ داده توصیف کرد.
در همین راستا می‌توان سکوت جعجع و عدم انتقاد از سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان را در این چارچوب توجیه کرد. حکیم که به مخالفت و دشمنی با حزب‌الله معروف است به نظر نمی‌رسد که از مواضع خود عقب‌نشینی کرده باشد اما بدون شک به این درک رسیده که حزب‌الله دیگر یک قدرت منطقه‌ای است که جهان به وجود و تاثیرگذاری‌اش اعتراف کرده. حکیم با رسیدن به این سطح از واقع‌بینی دریافته که درگیر شدن با حزب‌الله و مخالفت سیاسی با این جریان به صلاح القوات نیست.
منبع: اعتماد
منبع: الف