آشنایی با سرطان کیسه ی صفرا

سرطان کیسه ی صفرا (gall bladder cancer; GB ca) از پیش آگهی بدتری نسبت به کلانژیو کار سینوما (CCC) برخوردار است و شانسی زنده ماندن فرد مبتلا به آن ۶ ماه یا کمتر است.
احتمالی ابتلای زنان به این نوع تومور ۴ برابر بیشتر از مردان است. در اکثر بیماران، سابقه ی ابتلا به سنگ کیسه ی صفرا وجود دارد ولی فقط حدود ۲/ ۰ درصد از بیماران مبتلا به سنگ کیسه ی صفرا دچار این نوع سرطان می شوند. بیماری، اغلب در جریان جراحی سنگ صفرا یا التهاب کیسه صفرا تشخیص داده می شود. بیماری با درد ربع فوقانی راست شکم و کاهش وزن تظاهر مییابد. تشخیصی معمولاً با استفاده از CT اسکن یا MRCP صورت میگیرد. درمان در مرحله ۱ بیماری، کوله سیستکتومی (برداشتن کیسه صفر) به شکلی ساده و در مرحله II، کوله سیستکتومی کامل است.
شانس زنده ماندن در مرحله I بیماری، حدود ۱۰۰ درصد و در مرحله ی II، از ۶۰ تا ۹۰ درصد است. موارد پیشرفته تر بیماری پیش آگهی بدتری دارد و بسیاری از تومورها را نمی توان در این مرحله جراحی کرد. رادیوتراپی کمکی که در صورت گرفتاری موضعی غدد لنفاوی انجام می شود شانس زنده ماندن افزایش نمی دهد.
تومورهای متاستاتیک کبد
سرطان های اولیه کولون، لوزالمعده و پستان، بیشترین تومورهای متاستاتیک کبد را تشکیل می دهند. خالی های بدخیم (ملانوم)های چشمی مستعد دست اندازی به کبد هستند.
کلستاز
کلستاز (choleStaSiS) از دو واژه ی یونانی «Chole» به معنی صفرا و «StaSiS» به معنی متوقف از کبد تا اثنی عشر و تشخیص این که محلی انسداد در داخلی کبد قرار دارد یا خارج از آن اهمیت زیادی دارد. عللی داخلی کبدی کلستاز عبارتند از هپاتیت، مصرف داروها و الکلی، سرطان متاستاتیک و بارداری، عللی خارج کبدی کلستاز از وجود سنگ یا تومور مسدودکننده مجرای مشترک صفراوی و کارسینوم لوزالمعده تشکیل می شوند. نشانههای هر دو نوع کلستاز عبارتند از یرقان، رنگ پریدگی و وجود مدفوع چرب، تیره شدن ادرار و خارش شدید پوست. در صورت مشکوک بودن به وجود بیماری کبدی، نمونه برداری از کبد برای تأیید تشخیصی ضرورت دارد. درمان کلستاز خارج کبدی معمولاً به عمل جراحی نیاز دارد.
کوله سیستیت
کوله سیستیت (cholecyStlitis) به معنی التهاب کیسه ی صفرا است و به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می شود. التهاب مکانیکی، التهاب شیمیایی و التهاب میکروبی (در ۵۰ تا ۸۵ درصد موارد) می توانند موجب بروز واکنش التهابی کیسه صفرا شوند. میکروب هایی که در اکثر موارد، شدن تشکیل شده است و عبارت است از قطع جریان صفرا در هر قسمت از دستگاه صفراوی، در کشت صفرای این بیماران یافت می شوند عبارتند از ای. کولای (ESCherichia COli)، گونه های کلبسیلا (klebSiella) گونه های استرپتوکوک (StreptOCOCCUS) و گونه های کلوستریدیوم.
کوله سیستیت حاد اغلب به شکل حمله ای و قولنجی آغاز و به تدریج تشدید می شود. حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد بیماران حملات قبلی را که خود به خود بهبود یافته است ذکر می کنند. ممکن است درد به ناحیه بین دو کتف منتشر شود یا به شانه کتف راست انتشار پیدا کند. درد ممکن است با تکان خوردن یا تنفسی عمیق تشدید شود. بیاشتهایی، و غالباً تهوع وجود دارد. استفراغ نسبتاً شایع است و ممکن است موجب تخلیه مایعات بدن شود. معمولا یرقان در اوایل کوله سیستیت حاد به ندرت ایجاد می شود. تب خفیف اغلب وجود دارد ولی لرز شایع نیست. در ۲۵ تا ۵۰ درصد بیماران، کیسه صفرا لمس میشود. تشخیص معمولاً بر اساس سابقه ی بیمار و معاینهای فیزیکی صورت می گیرد. سه نشانه ی شروع ناگهانی حساسیت ربع فوقانی راست شکم، تب و افزایشی گلبولی سفید به میزان زیاد، احتمالی وجود بیماری را مطرح می کنند. در کمتر از ۲ – بیماران، بیلی روبین سرم کمی افزایش مییابد و حدود به بیماران دچار افزایش متوسط در آمینوترانسفرازهای سرم می شوند. در ۹۰ تا ۹۵ درصد بیماران، سنگ کیسه ی صفرا در سونوگرافی وجود دارد. سونوگرافی سایر علایم مربوط به کوله سیستیت را نیز نشان می دهد. اسکن صفراوی رادیونو کلید (مانند HIDA اسکن) در صورتی که کیسه ی صفرا در تصویر برداری مجاری صفرا دیده نشود نقش تأیید کننده ی تشخیصی را ایفا می کند. در ۵ تا ۱۰ درصد بیماران مبتلا به کوله سیستیت حاد، در جراحی، سنگ مسدود کننده ی مجرای صفراوی وجود ندارد. این نوع کوله سیستیتها به ویژه در ارتباط با ضربه های جدی یا سوختگی ها، طولانی شدن مدت وضع حمل و پس از اعمال جراحی ارتوپدی یا سایر جراحی های بزرگ غیر صفراوی ایجاد می شوند.
کوله سیستیت مزمن تقریباً همیشه همراه با سنگ کیسه ی صفرا ایجاد میشود. در بیش از ۲۵ درصد بیماران مبتلا به کوله سیستیت مزمن، باکتری در صفرا یافت می شود. ممکن است کوله سیستیت مزمن، سالیها بدون علامت باشد، به سمت بیماری علامتدار کیسه صفرا یا کوله سیستیت حاد پیشرفت کند و یا با عوارضی تظاهر یابد.
درمان اصلی کوله سیستیت حاد، عبارت است از برداشتن کیسه ی صفرا (کوله سیستکتومی) به وسیله ی عمل جراحی ولی معمولا پیش از آن، باید وضعیت بیماری را در بیمارستان تثبیت نمود که این کار با محدود کردن خوردن غذا، قرار دادن لوله در داخلی معده و کشیدن محتویات آن و اصلاح اختلالات الکترولیتی انجام میشود. معمولاً از داروهای ضد التهاب غیر استروییدی یامپریدین برای تسکین درد استفاده میشود. از آنتی بیوتیک نیز برای برطرف نمودن عفونتهای میکربی استفاده می شود که بر حسب عاملی ایجاد کننده عفونت باید آنتی بیوتیک لازم را تجویز نمود.
منبع: mahsho.com