هر آنچه که در مورد پونکسیون لومبار باید بدانید

در این مقاله از وب سایت دکتر سلام قصد داریم در مورد پونکسیون لومبار (Lumbar puncture ) که کاربرد های مختلفی در علم پزشکی نوین دارد , مطالبی را بیان کنیم.

پونکسیون لومبار در معنی عام به نمونه ای از مایع مغزی نخاعی (cerebrospinal fluid) گفته می شود. مایع مغزی نخاعی را به اختصار csf نیز می نامند که تحت الشعاع مغز و نخاع بوده و به طور طبیعی رنگ شفافی همانند آب داشته و ph آن کمتر از خون گزارش شده و حدود ۳۱/۷ است .لازم به ذکر می باشد که عملیات تغذیه و امنیت مغز و نخاع نیز به عهده csf است . یکی از کاربرد های پونکسیون لومبار آزمایش و نمونه گیری از csf است که در بیماری های نخاعی , عفونت ها و سرطان ها علاوه بر کمک شایان , باعث تسریع در عملیات تشخیص نوع بیماری می شود. تصویر زیر نمایان گر عملیات پونسیون لومبار می باشد.

از دیگر کاربرد های پونکسیون لومبار می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• نمونه گیری از csf جهت تجزیه و تحلیل
• محاسبه اندازه فشار csf
• پاکسازی و تخلیه csf یا کاهش آن در بدن
• تزریق مواد دارویی مختلف
• بررسی بیماری هایی که جز خانواده تومور ها هستند
• تزریق هوا یا ماده میلوگرافی لومبار
• بررسی احتمال وجود مننژیت
• و دیگر نمونه گیری ها و بررسی ها که مرتبط با مغز و نخاع بدن باشد.

نحوه انجام پونکسیون لومبار بر روی بدن

برای شروع بایستی فرد بیمار بر روی پهلو خوابیده و پاهای خود را به سمت شکم جمع کند. (مانند زمانی که جنین در رحم مادر قرار می گیرد.) سپس انتهای ستون فقرات توسط دستیار پزشک یا پرستار با یک ماده ضد عفونی کننده تمیز می شود و بعد از آن مقداری بی حس کننده در بین دو مهره ستون فقرات نیاز می باشد. در مرحله بعدی پزشک سوزن را وارد بین دو مهره می کند که به دلیل بی حس بودن منطقه بدن فشار زیادی را احساس نخواهد کرد سرانجام مقداری CSF توسط سوزن , به بیرون نشت خواهد کرد که توسط پزشک به ظرف مخصوص نمونه گیری هدایت می شود و جهت بررسی نهایی به آزمایشگاه ارسال شده و پس از چند دقیقه عمل دریافت به اتمام رسیده و پرستار محل ورود سوزن را پانسمان می کند.

توصیه دکتر سلام  :

عملیات پونکسیون لومبار به دلیل حساسیت بالای انجام آن بایستی حتما در مکانی مجهز و زیر نظر پزشک متخصص و پرستار ماهر و یا دستیار پزشک صورت پذیرد.

عوارض و مشکلات :

گاها مشاهده شده که برخی از افراد پس از عملیات پونکسیون لومبار یا به اختصار LP دچار سردرد هایی شده اند که بایستی بالافاصله به حالت دراز کش استراحت کرده و چند ساعتی از مراحل انجام LP سپری شود. دیگر عوارض آن کمیاب هستند مانند : عفونت یا خونریزی محل ورود سوزن به  فضای زیر عنکبوتیه نخاع کمری یا خروج بیش از حد CSF . آسیب های دیگر در پونکسیون لومبار بسیار نادر هستند و اگر این عمل به درستی و در محیطی سالم و استریلیزه شده انجام پذیرد به غیر از موارد یاد شده مشکلات دیگری فرد را تهدید نخواهد کرد.

هدف از انتشار این مطلب جدی تلقی کردن این علم بوده و امید است که مقاله پونکسیون لومبار باعث شود تا مطالبی که اشاره شد مورد توجه شما قرار گرفته باشد.