نگاه‌های خیره به تحزب
روزنامه بهار: در روزها و هفته‌های گذشته باز هم موضوع تحزب و تحکیم فعالیت‌های حزبی مورد توجه قرار گرفت و بسیاری از اصلاح‌طلبان بر لزوم جدی‌تر فعالیت‌های حزبی تاکید کردند. ظعف عملکرد فراکسیون اصلاح طلبان مجلس و یا نحوه تعامل اصلاح‌طلبان با دولت در کنار نزدیک شدن به انتخابات سال ۹۸مجلس شورای اسلامی و پس از آن اتمام دوران ریاست جمهوری روحانی و دغدغه اینکه اصلاح‌طلبان بتوانند خود را در حاکمیت نگاه دارند از جمله مواردی هستند که به نظر می‌رسد تاکید چندین باره این جریان سیاسی را در ارتباط با جدی گرفتن فعالیت‌های حزبی در چند مدت اخیر را روز افزون کرده است. در همین زمینه اما سخنان سه تن از اصلاح طلبان بیش از دیگران مورد توجه قرار گرفت؛ محمدرضا عارف رئیس شورای عالی سیاست گذاری اصلاح‌طلبان و رئیس فراکسیون امید در مجلس، سعید حجاریان ایدئولوگ ارشد جریان اصلاحات و حمید‌رضا جلایی‌پور جامعه‌شناس و از فعالین شناخته شده اصلاح طلب که در ادامه بخشی از گفته‌های این سه را مرورمی کنیم.
***
با کم کاری مواجهیم
رئیس شورای عالی سیاست گذاری اصلاح طلبان درباره وظیفه احزاب در کادرسازی و وارد‌کردن نیروی جوان به عرصه سیاسی گفت: قطعا این وظیفه مسلم احزاب است و از این منظر ما با یک کم کاری مواجه هستیم.
محمدرضا عارف گفت: «این کم کاری از این بابت است که ابتدا احزاب از توانمندسازی جوانان در مرحله نخست غافل شدند و در گام بعدی نسبت به معرفی آنها نیز کم کاری صورت گرفت این یکی از جدی‌ترین موضوعات مغفول مانده در دو دهه گذشته است.» رئیس فراکسیون امید مجلس تشریح کرد: «اینکه جوانان بتوانند وارد عرصه شوند یکی از دغدغه هایی بود که در دهه ۹۰ به صورت جدی آن را پیگیری کردیم و در بنیاد امید که میتوان گفت بیشتر یک اتاق فکر است تا یک حزب، اولویت را به توانمندسازی جوانان دادیم که البته هنوز در این زمینه موفق نشدیم و امیدواریم با کار جدی‌تر و بیشتر بتوانیم این امر را محقق کنیم.» وی درباره اینکه آیا وقت تعریف موضوع «بازنشستگی سیاسی» فرا نرسیده است؟ اینکه احزاب برای معرفی نیروی جدید گام بردارند، گفت: «قطعا همه احزاب و نهادها باید مهمترین مسئله خود را کادرسازی بدانند چراکه ما اگر به همین روال بخواهیم پیش برویم قطعا در چندسال آینده با یک بحران روبه رو خواهیم شد لذا باید تمام همت احزاب معطوف به کادرسازی و توانمندسازی جوانان باشد.» رئیس بنیاد امید ایرانیان درباره راهکارهای اصلاحی جریان اصلاحات برای انتخابات مجلس سال ۹۸ و رفع نواقص استراتژی که در انتخابات مجلس دهم به کار گرفته شده بود گفت: «این موضوع یک راهبرد است و نمی‌توان به طور خلاصه آن را تشریح کرد، ما اصلاح‌طلبان قطعا خودمان را اصلاح خواهیم کرد و هرجایی ایراد و اشکالاتی داشته باشد با شهامت آنها را می‌پذیریم و خود را اصلاح می‌کنیم؛ یادمان نرود ما اصلاح طلبیم و اصلاح را باید از خودمان شروع کنیم.»
همچنین رئیس شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان به این گفته‌ها بسنده نکرد و در شبکه‌ها نیز به بیان دغدغه خود در این زمینه پرداخت. وی اواخر هفته گذشته بود که در توئیتی نوشت: «احزاب و نهادها باید مهمترین مسئله خود را کادرسازی بدانند، چراکه اگر به همین روال پیش برویم قطعا در چندسال آینده با بحران روبه رو خواهیم شد.»
احزاب جایگاه خود را پیدا نکرده اند
تئوریسین اصلاحات نیز که اواخر هفته گذشته به محله نازی آباد تهران رفته بود و در جمع اعضای حزب اتحاد ملت این محله سخن می‌گفت به جایگاه حزب در بین مردم اشاره کرد و گفت: مردم هنوز به حزب درمعنای واقعی آن اهمیت نمی‌دهند. در گذشته در همین محله نازی‌آباد سادات و روحانیون جایگاه داشتند، اما این جایگاه بر اثر گذشت زمان تغییر کرده است. هنوز افراد پرنفوذ در میان مردم وجود دارند و آنها می‌توانند مردم را به‌سوی تحزب سوق دهند. حجاریان ادامه داد: هنوز این «تکرار می‌کنم» است که مردم را به رأی‌دادن به لیست‌ها‌ترغیب می‌کند و احزاب در این مسیر چندان جایگاه خود را پیدا نکرده‌اند. سعید حجاریان بر اهمیت شبکه‌های اجتماعی که این روزها از مطبوعات مکتوب هواداران بیشتری دارد، در مسیر گسترش فرهنگ تحزب تاکید کرد و ادامه داد: حتی شبکه‌های آنلاین می‌تواند به محلی برای مبارزه با فساد در محلات و مقابله با‌تراکم‌فروشی و عدم توجه شهرداری‌ها به وظایفشان تبدیل شود.
کار حزبی هزینه زا است
اما در کنار این دو محمد رضا جلائی پور عضو شورای مرکزی حزب اتحاد ملت نیز در روز‌های اخیر نسبت به این موضوع در دو نوبت سخن گفت. یک بار در جمع اعضای حزب مطبوعش در محله محلاتی تهران و باری دیگر هم در پرسش و پاسخ با اعضای این حزب در فضای مجازی. او در جمع اصلاح طلبان عضو حزب اتحاد در منطقه ۱۴تهران گفت: در صورت تقسیم نیروهای سیاسی به نیروهای اصلاح طلب و اصولگرا؛ متوجه می‌شویم که حدود هفده تا هجده تشکل سیاسی در این جریان وجود دارد اما سه الی چهار تشکل نقش جدی‌تر و تعیین کننده‌تری در این جریان داشته‌اند. جلایی پور تاکید کرد: در ارتباط با کار آموزشی به طور کلان اساتیدی هستند که حقوق می‌گیرند و کارشان را انجام می‌دهند اما کار حزبی هزینه زا است و مسیر پر هزینه‌ای دارد. کسی که سمت تحزب می‌رود ارزش کار را درک کرده و از این رو داوطلب در این زمینه کمتر است و میتوان گفت همین نکته ارزش کار حزبی را نشان می‌دهد. این استاد دانشگاه تاکید کرد: هنوز هسته اصلی قدرت در ایران با احزاب سر سازگاری ندارند و به این نتیجه نرسیدند که تحزب کارآمد است. با وجود آنکه به کارآمدی خیلی از نهادهای مدرن پی برده‌اند، اما زمانی‌که تابلوی حزب جمهوری اسلامی را پایین آوردند دیگر نامی از آن نبردند، حتی دستگاه‌های تبلیغاتی رسمی جمهوری اسلامی هم از اشاره به حزب و تحزب خودداری می‌کنند، یعنی اساسا با واژه حزب و تحزب مشکل دارند، لذا مردم هم این فضا را می‌بینند و از آن تاثیر می‌پذیرند. حتی در بین برخی سیاسیون بی‌حزب بودن افتخار محسوب می‌شود. اما از طرفی جامعه به تحزب نیاز دارد و از طرفی دیگر ارگان‌های تبلیغاتی مبلغ کار جمعی و حزبی نیستند. در کشورهای توسعه یافته دامنه و گستره احزاب و دفاتر و مراکزشان به محلات و روستاها هم می‌رسد و ما خیلی از این وضعیت فاصله داریم.
همچنین او در برابر به یکی از اعضای حزب اتحاد که در انتقاد به عملکرد این حزب در موضوعات اخیری چون نحوه تعامل با دولت، عملکرد مجلس و. . . طرح شده بود پاسخ هایی می‌دهد که در بخشی از این پاسخ‌ها اشاره‌های وی در ارتباط با ضعف تحزب خواندنی است. وی می‌گوید: «در کشوری مثل ایران (که هنوز وارد مرحله تحکیم دموکراسی نشده و سازوکار قانونی انتقال قدرت با محدودیت‌های «دولت موازی» روبه‌رو است) احزاب اصلاح طلب اساسا به راحتی و قانونی و با رای مردم قادر نیستند (به‌خاطر موانع دولت موازی) «پست» بگیرند لذا اصلی‌ترین هدف احزاب اصلاح طلب حرکت در جهت بردن ایران از «مرحله گذار به دموکراسی» به «مرحله تحکیم دموکراسی» است. به نظر من حداقل جریان اصلاحات در ایران مدت بیست سال است که با چالش‌های «دوران گذار» روبه‌رو است. و در دوره احمدی نژاد، ایران ضربه‌ای مهلک برای ورود به مرحله تحکیم دموکراسی دریافت کرد. از این دیدگاه دوره اعتدال می‌تواند کمک مناسبی برای اصلاحات به مقصد «مرحله تحکیم» باشد.»
در آخر
ادامه یافتن برخی محدودیت‌ها برای جریان اصلاح طلب که پس از وقایع سال ۸۸ آغاز شد و هرچند با آمدن دولت تدبیر و امید از شدت آن کاسته شد، سبب شد تا این جریان سیاسی کارکرد‌های حزبی خود را تا حدود بسیاری از دست بدهد و بیشتر در چارچوب جبهه سیاسی فعالیت کند. از سوی دیگر تحزب در این جریان سیاسی طی سال‌های بر مسند نشستن روحانی بر ریاست جمهوری هرچند تا حدود کمی به جریان افتاده اما همین حرکت کند نیز بیشتر در زمان انتخابات سر برآورده و شاکله حزبی این جریان، چندان با ساختار منسجم حزبی همراه نبوده است و به نظر از همین زاویه نیز در روزها و هفته‌های پس از انتخابات ۲۹اردیبهشت مورد توجه قرار گرفته است نگرانی‌ها از سرانجام ادامه این روند بسیاری را بر آن داشته که نگران آینده نزدیک باشند.
منبع: بهارنیوز
