نکاتی درباره بیماری لیکن اسکلروز و لیکن پلان

تعریف
بیماری التهابی است که بیشتر زنان مسن را درگیر می کند و مکان ابتلا آن پوست اطراف مقعد و دستگاه تناسلی است، بیمار از خارش مزمن فرج، سوزش ادرار (دیزوری) و مقاربت دردناک (دیس پارونی) شکایت دارد.
نکات مهم در تشخیص
حاشیه ایی صورتی آنرا در برمی گیرد و قله ی آن صاف است.
۲ – در مردان درگیری پوست ختنه گاه منجر به نعوظ دردناک می شود.
۳ – در اثر خارش شدید محل درگیری دچار عفونت ثانویه و تشکیل لیکنیفیه (چرمی شدن) پوست می شود.
تشخیص افتراقی
۱ – مورفه آ، ضایعات مخاطی در مورفه آ وجود ندارد.
۲ – درماتیت تماسی آلرژیک، وجود آلرژی به مواد بهداشتی می تواند به نفع درماتیت تماسی آلرژیک باشد.
۳ – لیکن پلان و پمفیگوس ولگاریس، در مورد ضایعات مخاطی تظاهر مشترکی دارند که باید با توجه به سن بیمار و مناطق درگیری افتراق داده شوند.
قابل توجه پزشک
۱ – در حاملگی و یا در دوران شیردهی، Acitretin را تجویز نکنید.
۲ – در طی درمان با Acitretin بیمار نباید در معرض نور شدید خورشید و یا اشعه ماوراء بنفش قرار گیرد.
توصیه به بیمار
به بیمار توصیه کنید از لباس های زیر نخی و گشاد استفاده نماید و از پوشیدن جوراب شلواری و کاغذ توالت های معطر و لوسیون های خوش بو کننده اجتناب کند.
لیکن پلان
تعریف
بیماری است با علت ناشناخته که پوست، مو، ناخن و غشاء مخاطی را درگیر می کند، در کودکان زیر ۵ سال نادر بوده و زنان بیشتر از مردان مبتلا می شوند، شکل بالینی این بیماری بسیار متعدد است و شایع ترین آن ها عبارتند از: ۱ – پاپولی ۲ – هیپرتروفیک ۳ – فولیکولی ۴ – مخاطی
نکات مهم در تشخیص
۱ – ضایعه اولیه، پاپولی است به اندازه ۱ – ۰/۲ سانتی متر، صورتی تا سفید رنگ که قله ی مسطح دارد و چند ضلعی (کناره های نامنظم و زاویه دار) به نظر می رسد.
۲ – خطوط ویکهام ( بر روی ضایعات شبکه تورمانندی از خطوط سفید) دیده می شود.
۳ – نوع پاپولی که شایع ترین انواع لیکن پلان می باشد وجود پاپول ها روی سطح فلکسور، مچ دست ها و ساعد، ناحیه کمری و مچ پاها در تشخیص بیماری کمک کننده است.
۴ – در نوع هیپرتروفیک، ضایعات ضخیم و قرمز تیره شده و معمولا روی ساق پا تظاهر می کند. البته وزیکول و تاول نیز در این نوع لیکن پلان ممکن است دیده شود.
۵ – در نوع فولیکولی، پاپول هایی روی سر که همراه با ریزش موی مداوم و ظهور اسکار است، دیده می شود.
۶ – نوعی مخاطی که شکل غیر اروزیو (غیر سایشی) آن شایع است، وجود ضایعات دهانی روی مخاط گونه ها و طرفین زبان به صورت نقطه های سفید و توری شکل (ویکهام) دیده می شود. شکل اروزیو (سایشی) دردناک بوده و ظاهر گوشتی آن پس از کنده شدن لایه پوششی مشهود است.
۷ – ممکن است ناخن به صورت وجود شیارهای خطر فرورفته از پروگزیمال تا دیستال درگیر شده و اسکار پیدا کند، این علائم می تواند در غیاب یافته های پوستی باشد.
۸ – پنج ویژگی اساسی پاپول های لیکن پلان که مخفف آن چرخم می باشد عبارتند از، (چ) چند ضلعی، (ر) رنگ ارغوانی، (خ) خارش دار و (م) مسطح و توجه به لکه های مشبک در مخاط دهان.
تشخیص افتراقی
۱ – لوپوس دیسکوئید، طاسی همراه با اسکاری که می گذارد از طریق بیوپسی و سپس ایمونوفلورسانس افتراق می دهیم.
۲ – لکوپلاکی یا کاندیدیا، سایر محل های درگیری را بررسی و افتراق می دهیم.

قابل توجه پزشک
۱ – به جای آنتی هیستامین های غیر خواب آور (مثل سیتریزین) می توانید، نوع خواب آور آن (هیدروکسی زین) را برای مصرف شبانه تجویز نمائید.
۲ – در صورتی که بیمار نتوانست استروئیدهای Orabase (پایه خمیره ای) را تهیه نماید می تواند قرص پردنیزولون را در دهان حل کرده، قرقره و نهایتا قورت دهد.
۳ – در لیکن پلان مقاوم به درمان و نوع اروزیو (سایشی) آن می توانید به نسخه ی پیشنهادی ۳ به جای پردنیزولون، Cyclosporine , Cap روزی ۲ بار و Isotertinoin 20mg, Cap روزی یک عدد، اضافه نمائید.
۴ – در شرایطی که درگیری اروزیو مخاط و شکل مقاوم همراه با طاسی و اسکار و یا ریزش شدید مو وجود دارد بیمار را به متخصص پوست ارجاع دهید.
منبع: مه شو