ضرب الاجل ده روزه کشورهای عربی به دوحه/ واکنش قطر، آمریکا و ترکیه به شروط ۱۳ گانه/ عربستان بدنبال تسلط بر قطر و تشدید تنش ها در منطقه است
اختلافات گسترده میان برخی کشورهای عربی با قطر همچنان ادامه دارد. درپی تشدید تنش ها و بسته شدن حریم هوایی، دریایی و زمینی این کشورها با قطر، امیر کویت برای میانجیگری وارد عمل شد. در این راستا دیروز شروط مورد توافق ۴ کشور عربستان، امارات، بحرین و مصر به قطر تحویل داده شد.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس از جمله درخواست‌های ۱۳ گانه می توان به قطع روابط با سازمان اخوان‌المسلمین، توقف حمایت مالی از گروه هایی مانند حماس و حزب الله، ارائه اطلاعات دقیق مربوط به حمایت مالی از شخصیت‌های سیاسی اپوزیسیون در عربستان سعودی و دیگر کشورها، توقف حمایت مالی از شبکه های الجزیره، چشم خاورمیانه و شبکه عربی ۲۱، پرداخت مبالغی به عنوان غرامت، قطع روابط با ایران، برچیدن پایگاه نظامی ترکیه و … اشاره کرد.
همچنین عنوان شده که تمامی این شروط باید ظرف مدت ۱۰ روز مورد پذیرش قرار گیرد در غیر این صورت این پیشنهاد به طور کلی لغو خواهد شد. از سوی دیگر عنوان شده که می بایست سازوکاری برای ارزیایی دائم ماهانه و سالانه انجام این شروط ایجاد شود.
اما علنی شدن این شروط در روز جمعه باعث افزایش درگیری بین کشورهای منطقه شد و هر کدام دیگری را متهم به رسانه ای کردن درخواست نمودند. در این راستا احمد بن سعید الرمیحی مدیر دفتر اطلاع رسانی وزارت خارجه قطر در شبکه توییتر نوشت: کشورهای محاصره کننده قطر و شبکه تلویزیونی العربیه سعودی خواسته های مطرح شده را درز دادند. وی افزود: کسانی که با هک کردن خبرگزاری قطر بیانیه جعلی به نام امیر قطر منتشر کردند، ناتوان نیستند که این خواسته ها را نیز به رسانه های خود درز ندهند.
اما امارات جمعه اعلام کرد که دولت قطر با افشای شروط کشورهای تحریم کننده این کشور برای عادی سازی روابط بدنبال به شکست کشاندن میانجیگری کویت است. انور قرقاش وزیر مشاور در امور خارجی امارات امروز در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی توییتر نوشت: اقدام قطر در درز دادن خواسته های چهار کشور (تحریم کننده قطر شامل مصر، امارات، عربستان و بحرین) با هدف به شکست کشاندن میانجیگری کنونی کویت برای حل و فصل بحران قطر با کشورهای عرب حوزه خلیج فارس صورت گرفته است.
آیا قطر شروط را قبول می کند؟
با نگاهی کلی به شرایطی که توسط کشورهای عربی مطرح شده باید گفت بسیار بعید است که قطر این درخواست ها را قبول کند. در اولین واکنش به این موضوع وزارت خارجه قطر بامداد شنبه اعلام کرد لیست شروط کشورهای عربی جهت برقراری مجدد روابط را بررسی خواهد کرد و رسما پاسخ خواهد داد. در بیانیه وزارت خارجه قطر تاکید شده این شروط غیر واقع بینانه هستند.
مقام‌های قطری پیش از این بارها اعلام کرده‌اند که به این کشورها اجازه مداخله در سیاست خارجی و نقض حاکمیت خود را نمی‌دهند. دوحه عنوان کرده بود که سیاست داخلی و خارجی این کشور ارتباطی به سایر کشورها ندارد.
در این راستا دیروز، شبکه الجزیره به درخواست عربستان و همپیمانانش برای از سرگیری روابط دیپماتیک با قطر مشروط بر تعطیلی این شبکه خبری واکنش نشان داد و تاکید کرد: درخواست تازه عربستان و همپیمانانش برای بستن شبکه الجزیره، تلاش مذبوحانه ای است که برای مسکوت گذاشتن یک رسانه آزاد در منطقه صورت می گیرد، درحالی که تاکید ما در شبکه الجزیره آن است که کار خود را بر مبنای حرفه ای و با آزادی کامل و بدون محدودیت و اعمال فشار از سوی کشوری انجام دهیم.
کاخ سفید نیز ساعات پایانی روز جمعه اعلام کرد بحران قطر مسئله داخلی میان کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس بوده و تا زمانی که از آمریکا درخواست نشود، در آن دخالت نمی‌کند. آمریکا همچنین از کشورهای عربی خلیج فارس خواست ضمن خویشتن‌داری نشان دادن، بحران قطر را با گفت‌وگو و مذاکرات دیپلماتیک حل کنند.
گفتنی است رکس تیلرسون، وزیر امور خارجه آمریکا یک روز پیش از رسانه‌ای شدن این شروط اعلام کرد که چنین فهرستی تهیه شده اما هشدار داده بود که شروطی که از سوی عربستان تعیین می‌شود باید منطقی و قابل اجرا باشد.
ترکیه نیز روز گذشته به شروط عربستان واکنش نشان داد و وزیر دفاع این کشور اعلام کرد که آنکارا تصمیم ندارد در توافقنامه‌اش با قطر در مورد پایگاه‌های نظامی و اعزام نیرو بازنگری کند. فکری ایشیک درخواست برای تعطیلی پایگاه نظامی این کشور را مداخله در روابط خارجی این کشور خواند. فراتر از این واکنش روز پنجشنبه یک واحد کوچک نظامی متشکل از ۲۳ نیروی نظامی و ۵ خودروی زرهی ترکیه وارد دوحه شدند.
اما به‌نظر بسیاری از کارشناسان ۱۳ شرط اعلام شده از سوی عربستان با ضرب‌الاجل ۱۰ روزه کاملا غیرعقلانی به‌حساب می‌آید. مکس آبرامز، تحلیلگر ارشد امور بین‌الملل در واکنش به شروط کشورهای عربی در توییتر خود نوشت: اساسا این شروط از قطر می‌خواهد دیگر قطر نباشد.
جولیان آسانژ، افشاگر استرالیایی و بنیانگذار پایگاه اینترنتی ویکی لیکس نیز عصر جمعه در پیامی در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی توییتر تاکید کرد که خواسته های عربستان سعودی و دیگر کشورهای تحریم کننده قطر احمقانه بوده و بدون شک این کشور با آنها موافقت نخواهد کرد. بنیانگذار ویکی لیکس خاطر نشان ساخت که یا رهبری عربستان آشفته و مختل بوده و یا این که با خواسته های خود از قطر دنبال بهانه ای برای جنگ می باشد.
بی بی سی نیز عنوان کرده بسیار بعید است که دولت دوحه این شروط را قبول کند و حتی اگر قطر در جنگی تمام عیار شکست می خورد این درخواست ها را قبول نمی کرد. بر این اساس به احتمال زیاد کشورهای عربی بدنبال تعمیق بحران در منطقه و انزوای بیشتر قطر می باشند که همین موجب خواهد شد بحران گسترده تر و پای کشورهای دیگری مانند ترکیه به صورت جدی تر به این تنش ها باز شود.
قطر نیز که به نظر می رسید در روزهای ابتدایی شروع بحران در موضع ضعف قرار دارد رایزنی های مداوم و گسترده ای را با کشورهای مختلف آغاز کرده به گونه ای که توانسته بر محدودیت های وضع شده برای در تنگنا قرار دادن این کشور غلبه کند. به همین دلیل بود که وزیر امور خارجه قطر اعلام کرده این کشور حاضر به گفت‌وگو با عربستان و متحدانش تنها در مواردی است که مرتبط با این کشورها به‌حساب می‌آید. قطری‌ها همچنین تأکید داشته‌اند که تنها پس از لغو تحریم‌ها و محاصره این کشور حاضر به مذاکره در موارد اختلافی هستند.
گفتنی است امارات، عربستان، مصر، بحرین و برخی دیگر از کشورهای عربی دوشنبه هفته گذشته روابط دیپلماتیک با قطر را بعد از دو هفته کشمکش رسانه‌ای قطع کردند. این کشورها قطر را به حمایت از تروریسم و دخالت در امور داخلی خود متهم کردند. در مقابل، قطر نیز گفته که این کشورها خواهان اعمال قیمومیت بر قطر هستند اما این کشور مستقل است و از کسی دستور نمی گیرد.
منبع: الف