دلایل عقب ماندگی استان خوزستان
به گزارش مشرق، هادی شریفی طی یادداشتی نوشت: غالباً می‌شنویم که جامعه ایران عقب‌مانده و یا توسعه‌نیافته است ، اما معنای این واژه برای ما چندان روشن نیست ، زیرا اولاً در بسیاری موارد مفهوم توسعه‌نیافتگی با عقب‌ماندگی یکسان انگاشته می‌شود و ثانیاً این واژه به‌گونه‌ای متفاوت تعریف‌شده‌اند . عقب‌مانده به‌طور خلاصه بیانگر وضعیت زیستی یک جامعه نسبت به رشد و پیشرفت جوامع دیگر در همین زمینه است که بدون در نظر گرفتن این مقایسه معنایی نمی‌یابد .
در این مطلب به بحث عقب‌ماندگی با تمرکز بر استان خوزستان می‌پردازیم ، استانی که جمعیت آن ۴ میلیون و ۷۱۰ هزار نفر است ، نرخ بیکاری‌اش در بهار سال ۹۶ ، ۱۵٫۳ درصد است و در تولید ناخالص داخلی کشور بعد از استان تهران ، سهمی ۱۰ درصدی و بالاتر از استان‌های اصفهان ، خراسان رضوی ، فارس ، بوشهر قرار دارد .
درزمینهٔ مسائل اجتماعی هم خوزستان حال و هوای خوبی ندارد ، در طلاق جز پنج استان اول کشور است و طبق گفته رئیس دادگستری این استان طلاق توافقی هفت درصد رشد و درخواست مهریه ۱۹درصد کاهش داشته است . طبق یک نظرسنجی که سه سال گذشته در این استان انجام‌شده حدود ۳۰ درصد از پاسخ‌دهندگان هدفی در زندگی خود ندارند و بدون هدف زندگی می‌کنند . (۱) آذرماه سال ۹۴ نیز استاندار سابق خوزستان آمار تأسف باری از کودکان بازمانده از تحصیل در این استان داد و گفت : در استان خوزستان ۹۰ هزار کودک بازمانده از تحصیل شناسایی‌شده‌اند . (۲)
حال و هوای بنگاه‌های اقتصادی و شهرک‌های صنعتی این استان – بخوانید گورستان‌های ماشین‌آلات و حصارهای بتونی – اصلاً خوب نیست ،به طوری که طی سال های ۹۱ تا ۹۳ به ترتیب فقط ۱۸۲ ، ۹۱ و ۸۳ پروانه بهره برداری در این استان صادر شده که نسبت به سایر استان ها بسیار کمتر است . (۳) تعداد کارآفرینان این استان نیز نسبت به سایر استان‌ها مثل تبریز ، اصفهان ، خراسان رضوی بسیار کمتر است . قطعاً آب‌وهوا و شرایط جغرافیایی بر مشکلات این استان افزوده است ولی عوامل بسیار دیگری به‌غیراز آب‌وهوا مشکلات این استان را دوچندان کرده است .
حال با این مقدمه و مواردی که در چند روز اخیر در مورد این استان مشاهده کرده‌ام به بررسی برخی عوامل ضد توسعه ای رایج ددر این استان می پردازم .
الف : قومیت‌گرایی ، یکی از مهم‌ترین علل عقب‌ماندگی و در جا زدن این استان قومیت‌گرایی است . اخیراً با یکی از دوستان خوزستانی که ازقضا جزو اصلاح‌طلبان این استان است و در ستاد اعتدال فعال بوده در مورد عدم ارائه لیست انتخاباتی برای شورای شهر سؤال کردم . پاسخ بسیار جالب بود ، وی در بیان علت عدم ارائه لیست گفت : اصلاح‌طلبان و اعتدال‌گرایان بختیاری و عرب هرکدام در این استان خواستار ۸ سهمیه از کل ۱۳ سهمیه شورای اسلامی اهواز شدند . در پاسخ گفتم این قومیت بازی چیست مگر ملاک انتخاب افراد در لیست به‌اصطلاح امید ، توانمندی و دانش کافی و تسلط به امور نیست . مگر نه اینکه اینها ادعای اصلاح‌طلبی دارند و اعلام می‌کنند می‌خواهند جامعه را توسعه دهند چگونه خود در عصر قاجار سیر می‌کنند .
وقتی که گروه های سیاسی پیش رو جامعه و کسانی که ادعای اصلاح جامعه را دارند اینگونه عرب و لر و بختیاری می کنند و ملاک را نه شایستگی افراد بلکه قومیت قرار می دهند چطور انتظار است که این جامعه مترقی شود .
قبلاً در مورد فرهنگ این استان گفته‌ام که ؛ هنجارهای فرهنگی دارای منشأ زیستی‌اند، فرهنگ خوزستان، ذاتاً سترون نیست، این جامعه کم‌بهره از تولید و دانش است که فرهنگ ستیز می‌شود، هر چه حال و هوای سنت و فرهنگ سنتی و قبیله‌ای بیشتر بر مناسبات یک جامعه حاکم شود، معیار داوری و مدیریت به کسانی واگذار می‌شود که توان خواندن، اندیشیدن، بد اندیشیدن، نیندیشیدن، و مغرضانه و منفعت‌جویانه اندیشیدن رادارند.
مورد دیگر در مورد قومیت بازی را می‌توان به اقدام و فشارهای نمایندگان سابق مجلس اشاره‌کرده که بنام قومیت بازی و در آستانه انتخابات برای تحت تأثیر گذاشتن آن قشر ، فردی را به مدیر کلی یکی از ادارات گمارده‌اند که اگر چوب خشک را درون یک لیوان آب ، بر جایگاه مدیر کلی به‌جای این فرد می‌نشاندند قطعاً آن چوب خشک اقدامی می‌کرد . نابود کردن اداره‌ای که خود می‌تواند باعث رونق اشتغال در جامعه شود ، محصول همین نگاه قومیتی است . انتصاب برادر بیست و چند ساله ، دیپلم و بدون هیچ گونه سابقه شغلی فلان مقام ارشد دولتی در شهرداری اهواز و ضایع ساختن و هدر دو ساله امکانات شهرداری اهواز بهترین مثال برای انتصابات در خوزستان است که البته این شخص به دلایلی بعد از دو سال تضییع حقوق عموم مردم اخراج شد .
ب : مدیران در این استان طی فرآیند رابطه به پست‌های خود گمارده می‌شوند . نماینده‌های این استان نیز در مدت‌زمان اخیری که در مجلس حضور دارند اقدام مثمر ثمری برای این استان نکرده‌اند . مثلاً فلان نماینده نطق اش را به زبان محلی بگوید چه فایده‌ای برای مردمش دارد ، اصلاً مخاطب نطق وی متوجه می‌شود که وی چه می‌گوید یا باز این کارهای پوپولیستی کارکرد درون قومیتی دارد . یا آن دیگر نماینده تمام هنرش این است که با ماشین آمریکایی تردد کند و فخر بفروشد . رئیس مجمع نمایندگان خوزستان به مردم گزارش دهد که خود و نمایندگان تاکنون برای مردم خوزستان چه فایده ای داشته اند ؟
همان‌گونه که اشاره شد انتخاب مدیران در این استان نه بر اساس لیاقت و توانایی است بلکه رابطه و حتی بی‌لیاقتی برای تحت سلطه بودن معیار انتخاب است . البته هستند مدیران زحمت کشی که در این استان ، تمام انرژی خود را صرف عمران و رفاه مردم کردند . به گزاره‌های زیر توجه کنید :
الف : حاجتی رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خوزستان با اشاره گفت: اکنون میانگین نرخ بیکاری در استان ۲۵٫۷ درصد است ( ایسنا ، ۳۰ تیرماه ۹۵ )
ب : رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی خوزستان گفت: نرخ بیکاری استان از ۱۳٫۱ درصد در سال ۹۲ به ۱۰٫۹ درصد در سال ۹۵ کاهش پیداکرده است. ( ۱۷ فروردین ۹۶ )
در اینکه برخی مدیران هنگامی‌که تریبونی پیدا می‌کنند خود متوجه گفته‌هایشان نمی‌شوند شکی نیست و داستان تلخ ماجرا این است که رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی این استان آمار غلطی از نرخ بیکاری استان می‌دهد . طبق گزارش مرکز آمار که در تاریخ ۱۴ تیرماه سال جاری منتشر شد نرخ بیکاری در بهار سال ۹۵ ، ۹٫۴ درصد ، در زمستان همان سال ۱۲٫۲ درصد و در بهار سال ۹۶ ، ۱۵٫۳ درصد بوده است .
ج : حدود دو سالی است که در برنامه پایش به پیگیری مشکلات کسب‌وکار و حل آن‌ها می‌پردازیم . به‌جز در یک مورد و آن مشکل نیز مربوط به یکی از شعب بانک تجارت بود که توسط سرپرست سابق استان خوزستان حل شد ، مابقی دستگاه‌ها باوجود شکایت‌های زیاد رسیده درزمینهٔ ایجاد موانع کسب‌وکار هیچ‌گونه پاسخی نداده‌اند . اخیراً در پیگیری مشکل یک طراح و تولیدکننده المان‌های شهری با شهرداری اهواز مکاتبه کردیم که آنان مطابق همیشه هیچ‌گونه پاسخی نداده‌اند . بااین‌وجود و عدم رسیدگی به مشکلات صاحبان کسب‌وکار ، چگونه انتظار می‌رود که در این استان سرمایه‌گذاری صورت گیرد .
استان خوزستان ظرفیت های زیادی که می تواند شکوفا شود ، مردم خوزستان باید خواهان انتصاب مدیران لایق باشند و توسط رسانه های مستقل و ان جی او ها بر این مدیران نظارت کنند ، انتصاب مدیرکلی که عنوان می کرد خوزستان در حد و اندازه من نیست و بعد ماجرای برخی مسائل مالی اش باعث اخراجش شد ، انتصاب مدیری مسن با مدرک پایین بر یک منطقه آزاد در این استان ، انتصاب مدیران پروازی در شرکت های عظیم اقتصادی اینها در کنار برخی فرهنگ عمومی استان ، باعث شده خوزستان همیشه نسبت به اصفهان وشیراز و تبریز در حال پسرفت باشد .
۱- تابناک خوزستان ، ۶ تیرماه ۹۶ کد خبر ۴۴۸۷۲۱
۲- ایسنا ، ۱۸ اذر ۹۴ کد خبر ۹۴۰۹۱۸۱۰۷۰۷
۳- روزنامه دنیای اقتصاد – شماره ۳۲۶۲
منبع: الف