خصلت سعه صدر را بیشتر تمرین کنیم
وقتی در جامعه رفت و آمد می کنیم افرادی را می بینیم که آستانه تحمل و صبرشان در برابر کوچک ترین اتفاق ها به جوش می آید و توان تحمل خود را از دست می دهند. این موضوع در خانواده ها، روابط فامیلی و بسیاری از محافل اجتماعی دیده می شود.
چه انسان‌های کم‌تحملی شده‌ایم. آستانه صبر و تحملمان در برابر کوچک‌ترین انتقادها به قدری پایین آمده است که گاهی کار به قهر و قطع ارتباط خانوادگی و فامیلی می‌کشد. موضوع مورد بحث چند تن از دوستانم که همراه با خشم و عصبانیت بود آنقدر موضوع پیش پا افتاده‌ای بود که اصلاً دلیلی برای این دلخوری‌ها و ناراحتی‌ها وجود نداشت. همیشه به آنها که از دوستان من هستند یادآور شده‌ام که باید صبر و تحملتان را در برابر رفتار و گفتار دیگران بالا ببرید. اما همیشه در جواب من گفته‌اند که ما نمی‌توانیم مثل تو در مقابل بی‌احترامی دیگران صبوری به خرج دهیم و در برابر رفتار اشتباه آنها سکوت کنیم. البته آنها هم درست می‌گویند، گاهی وقت‌ها این سکوت ما در مقابل اشتباه دیگران جواب عکس می‌دهد و باعث می‌شود که طرف مقابل فکر کند کار درستی انجام داده است و به این رفتار زشت خود ادامه می‌دهد. اما در چند سال اخیر بیش از همیشه شاهد مشاجره‌ها و درگیری‌های لفظی مردم در سطح جامعه هستیم. البته فشارها و مشکلات اقتصادی زندگی امروزه باعث شده است که دیگر برای کسی صبر و تحمل باقی نماند. آستانه صبر و تحمل افراد جامعه زیر بار این فشارها به حدی پایین آمده است که به کوچک‌ترین تلنگر از هم می‌پاشد و بنای دعوا و دلخوری گذاشته می‌شود. این صفحات مجازی هم که مزید بر علت بسیاری از این دلخوری‌ها شده است. در حقیقت شبکه‌های اجتماعی آتش بیار معرکه دلخوری و قهر و کدورت جامعه امروزی شده‌اند. اما یک سؤال: آیا درست است که تمام تقصیرها را به گردن تورم و آلودگی هوا و ترافیک و اختلاس و شبکه‌های مجازی بیندازیم؟ آیا نباید در خود صبر و بردباری را نهادینه کنیم؟ آیا نباید علت کمرنگ شدن خصلت زیبای سعه‌صدر در بین افراد جامعه را زنگ خطری برای سلامت اجتماعی خود بدانیم؟
«سعه صدر» خصلت فراموش‌شده
وقتی بچه‌ها کوچک هستند همیشه بزرگ‌ترها به آنها یادآور می‌شوند که باید خشم خود را در برابر دوستانشان کنترل کنند، در بازی با دوستان خود صبوری به خرج بدهند و از دست دوستان خود و از حرف‌های آنها دلگیر نشوند. در حقیقت بزرگ‌ترها با فرزندان خود تمرین سعه‌صدر می‌کنند. این آموزش و تمرین والدین با فرزندان خود باعث می‌شود که بچه‌ها در بزرگسالی بهتر بتوانند در مقابل مشکلات صبر و تحمل بیشتری از خود نشان داده و زود از هم نپاشند. با تمام این آموزش‌ها در کودکی، چرا در جامعه امروزی شاهد زودرنجی و قهر و کینه فراوان، دعوا و مشاجره‌های خیابانی بسیاری در بین تمام اقشار جامعه هستیم؟ افراد با کوچک‌ترین حرف ساده‌ای به هم پرخاش می‌کنند یا به عبارتی دست به یقه می‌شوند. یکی از دلایل شیوع این نوع رفتارها در جامعه ما این است که این افراد هنر عذرخواهی ندارند. این افراد با واژه «ببخشید» بیگانه هستند. یک کلمه ببخشید می‌تواند جلوی بسیاری از اتفاقات ناگوار بعدی را هم بگیرد که متأسفانه به دلیل غرور بیجای این افراد، این واژه هیچ کاربردی ندارد. دلیل دیگر پایین آمدن آستانه تحمل در جامعه، می‌تواند این باشد که اصولاً مردم در هر شرایطی خود را محق می‌دانند و تصور می‌کنند که فقط حق با آنهاست. بیشتر مشکلات ناشی از کم شدن آستانه تحمل زمانی اتفاق می‌افتد که ذهنیت غالب این است که «حق با من است» یعنی بدون در نظر گرفتن شرایط دیگران، حق را کاملاً به خود می‌دهیم.
در واقع باید گفت جامعه امروزی با واژه سعه صدر بیگانه شده‌است؛ واژه‌ای که نشان‌دهنده روحیه والای یک انسان است. سعه صدر یعنی: «ظرفیت روحی بالایی که در تحولات، شادی‌ها، غم‌ها و نگرانی‌ها موجب واکنش معتدل و آرام می‌شود.» در واقع کسانی که دارای شرح صدر باشند، با شکست‌ها، ملامت دیگران یا انتقاد دوستان، کلافه نمی‌شوند و در مقابل از موفقیت‌ها، فراگیری اصطلاحات، شهرت اجتماعی، تعریف و تمجید مردم و … دچار اضطراب، نومیدی و یأس نمی‌شوند. یکی از بدترین عیب‌های انسان در زندگی نداشتن سعه صدر، تحمل و بردباری است. همین‌قدر که نیازهای فیزیولوژیک برای بدن انسان لازم و ضروری است تحمل و بردباری هم از اصلی‌ترین نیازهای فرد و جامعه است. جامعه‌ای که آستانه تحمل در آن پایین باشد امنیت اجتماعی آن جامعه به خطر می‌افتد. البته توصیه به مدارا و همزیستی مسالمت‌آمیز در شرایطی که بی‌عدالتی و نابرابری حکمفرما باشد کارساز نیست. جامعه‌ای که ثروت در آن به صورت نابرابر تقسیم شده است به طوری که یا ثروتمند ثروتمند داریم یا فقیر فقیر خشم دیگر یک رفتار غیر عادی نباید به شمار بیاید. زمانی می‌توانیم از این همه خشم متعجب شویم که اصل برابری در استفاده از فرصت‌ها، تحقق حقوق شهروندی، اخلاق‌مداری، رنگ باختن خودخواهی‌ها و مداراپیشگی اهمیت خود را از دست نداده باشد.
اما با تمام بی‌عدالتی‌ها و نابرابری‌هایی که در جامعه وجود دارد یا مشکلات اقتصادی و فرهنگی که گریبان جامعه را گرفته است این نکته را نباید فراموش کنیم که صبر و تحمل یا به عبارتی سعه صدر هریک از ما ضامن امنیت اجتماعی و فرهنگی و همچنین آرامش خود و جامعه است، پس با خود تمرین صبر و تحمل کنیم.
آرامش جامعه در گرو سعه صدر
اگر تصمیم گرفتیم سعه صدر داشته باشیم و صبر و بردباری خود را افزایش دهیم بهتر است مثل برنامه‌های دیگر زندگی خود منظم و دقیق آن را انجام دهیم تا بتوانیم بر نیروی خشم درونی خود غلبه کرده و آرامش را به خود هدیه دهیم. پس در اولین قدم بهتر است همیشه فضای ذهنی و روانی خود را برای شنیدن و دریافت رفتارهای نابجا و خلاف انتظار آماده کنیم. همیشه این انتظار را داشته باشیم تا دیگران با ما به بدترین شکل برخورد داشته باشند و خود را برای تحمل آن آماده کنیم. قبل از مواجهه با برخوردهای نابجای دیگران پاسخ خود و عکس العمل خوب خود را برای مواجهه با رفتارهای خلاف انتظار دیگران در ذهن خویش مرور کنیم و با طرح ذهنی آماده شده با رفتارهای بیمورد دیگران برخورد کنیم. مثلاً با خود بگوییم «اگر فلان شخص به من ناسزا بگوید خشمگین نمی‌شوم و این رفتار را تمرینی برای سعه صدر خود می‌بینم.» به هر حال می‌توانیم با این کلمات و تلقین‌ها همیشه آمادگی ذهنی و روانی خود را برای عملکردهای خلاف انتظار فراهم سازیم. از خود و از زندگی‌های نابجا و پفکی و شخصیت قائل شدن بیش از اندازه برای خود اجتناب ورزیم و تنها هنجارها را رعایت کنیم و لذا به سراغ رفتارهای متواضعانه همانند تقدم در سلام، همنشینی مناسب با افراد پایینتر، ابراز ارادت به کوچک‌ترها، احوالپرسی با دیگران به خصوص طبقه پایینتر، تفریح و صحبت با دیگران اقدام کنیم. به نظرات و عقاید دیگران احترام بگذاریم و به دیده احترام به آنها بنگریم و حتی محترمانه با آنها رفتارکنیم. در نهایت برای تمرین سعه صدر بهتر است ورزش‌هایی همانند صحرانوردی، کوهنوردی، شنا، اسب‌سواری و پیاده‌روی در صبح زود انجام دهیم.
در کلام آخر باید گفت جامعه امروزی ما تنها مبتلا به فقر اقتصادی و فرهنگی نیست بلکه دچار فقر محبت و کاهش مهربانی اجتماعی شده است. با سعه صدر آرامش و مهربانی را به جامعه خود برگردانیم و فراموش نکنیم که همیشه حق با ما نیست.
منبع: جوان آنلاین
#آستانه تحمل#افزایش آستانه تحمل#توان تحمل#سعه صدر
۵
۱۰۰۰
منبع: دکتر سلام
