خشک کردن قسمت های مختلف گیاهان دارویی
قسمت های هوایی و برگ ها: برگ ها و قسمت های هوایی گیاهان را می توان در هر زمانی جمع آوری کرد. برگ های بزرگی مانند برگ بابا آدم را باید تک تک جمع آوری کرد؛ برگ های کوچک تر مانند پونه را باید با ساقه جدا کرد که پس از خشک شدن بتوان آن ها را به راحتی جدا کرد؛ برگ های همیشه سبز مانند رزماری را می توان در سراسر سال جمع آوری کرد. چنانچه هدف از جمع آوری گیاه استفاده از تمامی بخش های آن باشد، باید گیاه را در میانه فصل گل دهی جمع آوری کرد تا ترکیبی ازبرگ، ساقه،گل و بذرهای گیاه به دست آید.
برای خشک کردن قسمت های هوایی گیاه باید ابتدا شاخه ها را دردسته های هشت الی دوازده تایی بسته و آن ها را وارونه از دیوار انبار یا محلی که دارای جریان کافی هوا باشد قرار داد تا خشک شوند. برگ های بزرگ تر را می توان به صورت جداگانه خشک کرد. چنانچه فقط برگ های گیاه مورد نظر باشد باید زمانی که برگ ها خشک و شکننده شدند آن ها را ازساقه جدا کرد، سپس روی کاغذ یا روزنامه ای پهن کرده و تا زمانی که بتوان آن را پودرکرده خشک کنید. پس ازپودرکردن، آن راداخل ظروف شیشه ای تیره رنگ ریخته و نگه داری کنید.
دانه ها: دانه ها را عمدتا بعد از خشک شدن گل ها باید جمع آوری کرد. تخمدان گیاه وا به طور کامل و با حدود پانزده الی بیست وپنج سانتی متر از ساقه هنگامی که گل ها خشک شدند بچینید و آن ها را وارونه روی سینی یا درون پاکت کاغذی قرارداد، و دور از نور مستقیم افتاب آویزان کنید. به تدریج دانه ها رسیده وداخل سینی یا پاکت سقوط پرکننذ. زمان لازم برای خشک شدن کامل دانه ها عمدتا حدود دوهفته است.
ریشه ها: اغلب ریشه ها را عمدتا باید درفصل پاییزجمع اوری کردی زیرا درفصل پاییزذخیره غذایی و تمامی مواد معدنی از قسمت های هوایی وارد ریشه ها شده و برای فصل رشد ذخیره می شوند. جمع آوری ریشه ها هنگامی صورت می گیرد که قسمت های هوایی گیاه پژمرده شده ودرحال خشک شدن هستند.
پس ازجمع آوری ریشه ها، باید ابتدا آن ها را شسته و سپس ریشه های بزرگ را به صورت تازه خرد کرده و سپس آن ها وا خشک کنید. سعی کنید ریشه ها را به صورت مورب ببرید تا سطح تماس افزایش یابد. قطعات خرد شده را روی سینی پهن کرده و درمحلی گرم و خشک دارای جریان هوا پهن کنید. زیشه ها را باید درمحل های خشک نگه داری کرد. اگر ریشه ها دوباره رطوبت جذب کنند غیرقابل استفاده خواهند بود.
شیره و صمغ: شیره گیاهان را می توان درفصل تابستان و پاییز، یعنی زمانی که شیره گیاهان درحال حرکت هستند، جمع آوری کرد.گیاهان خانواده گل سرخیان مانند درخت زردالو؛ گیلاس و البالو درطول فصل تابستان شیره زیادی تولید می کنند و در صورت ایجاد زخم یا شکافی در پوست درخت مقدار زیادی شیره از آن محل بیرون می اید.
صمغ و شیره گیاهان علفی مانند کاهوی وحشی و شیرتیغک را می توان با ایجاد فشرده استحصال کرد. پس ازجمع آوری شیره وصمغ آن را خشک وسپس نگه داری کنید. در نظر داشته باشید که برخی از شیوه ها ممکن است حالت خورنده داشته باشند، بنابراین بهتر است برای استحصال آن ها از دستکش های مناسب استفاده کنید.
میوه ها: میوه ها را درست هنگام رسیدن قبل از آنکه چنان، نرم شوندکه نتوان آن ها را خشک کرد باید جمع آوری کرد. میوه ها را روی سینی پهن کنید تا خشک شوند. میوه های گوشتدار را مرتبا جابه جا کنید تا دو طرف آن ها یکسان خشک شود و میوه هایی که در مدت خشک کردن کپک زده اند دور بیندازید.
پوست: جمع آوری پوست گیاهان را در فصل پاییز انجام دهید. یعنی زمانی که شیره گیاه به حداقل خود می رسد تا صدمه کمتری به گیاه وارد شود. هرگز همه پوست گیاه را جدا نکنید یا اینکه پوست گیاه را به شکل حلقوی جدا نکنید. برای بهره برداری مناسب بهتر است پوست را بطور موازی و عمودی از چند نقطه درخت جدا کنید تا درخت زنده بماند. پوست کنده شده را از جلبک ها و حشرات تمیز کرده و به قطعات کوچکن (دو الی پنج سانتی متری) تقسیم و سپس خشک کنید.
غده ها و پیازها: پیازها و غده ها را باید پی از خشک شدن قسمت های هوایی از زمین خارج کرد. در مورد سیب زمینی باید این کار در اواخر دوره گل دهی و شروع پژمردگی گیاه انجام شود. در شرایط عادی برای مدت کوتاه چند ماهه ای می توان ازغده ها و پیازها نگه داری کرد.
منبع: مه شو