انتظارات و پرسش‌های کارشناسان و صاحبنظران حوزه رفاه و تأمین اجتماعی در نامه‌ای به کاندیداهای ریاست جمهوری
جمعی از کارشناسان و صاحبنظران حوزه رفاه و تامین اجتماعی به منظور صیانت از کیان سازمان تامین اجتماعی، پیش از برگزاری دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری طی نامه‌ای خطاب به کاندیداهای این انتخابات پرسش‌هایی را مطرح و انتظارات خود را اعلام کردند.
به گزارش تسنیم، در این نامه جمعی از کارشناسان و صاحبنظران حوزه رفاه و تامین اجتماعی بر آن شده‌اند تا به منظور صیانت از کیان سازمان تامین اجتماعی، پیش از برگزاری دوازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری طی نامه‌ای خطاب به کاندیداهای این انتخابات، به تبیین اصول، مبانی و قواعد حاکم بر سازمان تامین اجتماعی و ملاحظات، مقتضیات و انتظارات مربوط به سازمان تامین اجتماعی از منظر کارشناسی، حرفه‌ای و تخصصی اقدام کنند.
متن حاضر برای تمامی کاندیداهای محترم ارسال و در صورت امکان به طور حضوری برای آنان و متولیان ذیربط در ستاد آنها تشریح خواهد شد و پس از انتخابات ریاست جمهوری نیز برای رئیس جمهوری برگزیده مردم و سایر ارکان عالی سازمان تامین اجتماعی ارسال خواهد شد تا ایشان با شرایط و مقتضیات این حوزه بیشتر آشنا شوند و در طول ۴ سال آینده نیز این “پادمان” و میزان تحقق و رعایت آن، رصد و اطلاع‌رسانی خواهد شد:
۱- عدالت اجتماعی از آن آرمان‌های امام (ره) و مردم و رهبری نظام بوده و هست که در اصول متعدد قانون اساسی تبلور و عینیت یافته است و تامین اجتماعی به طور اعم و بیمه‌های اجتماعی به طور اخص یکی از راهکارهای اساسی در تحقق عدالت اجتماعی است. این امر در قانون ساختار نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی، قانون احکام دائمی برنامه‌های توسعه و قانون برنامه ششم توسعه، آمده است. تقویت تأمین اجتماعی راهکار تحقق پیشرفت همراه با عدالت است. دیدگاه شما در خصوص سازمان تامین اجتماعی و نقشها و کارکردهای آن چیست؟ و در برنامه‌ها و اقدامات شما از چه جایگاهی برخوردار است؟
۲- سازمان تامین اجتماعی مبتنی بر اصل سه جانبه گرایی (کارگر، کارفرما و دولت) شکل گرفته و قوام و دوام یافته است طی یک دهه اخیر نقش کارگران و کارفرمایان در اداره ارکان عالی این سازمان کم رنگ شده و نقش دولت افزایش یافته است. این در حالی است که سازمان تامین اجتماعی یک نهاد عمومی غیردولتی است و بایستی شخصیت مستقل حقوقی و استقلال مالی و اداری آن رعایت شود. نظرتان در این مورد چیست؟ و برنامه شما برای رفع این نقائص چیست؟
۳- مداخلات دولت و به تبع آن سایر اجزای نظام در امور سازمان تامین اجتماعی باید در چارچوب اصول، قواعد و محاسبات بیمه‌ای باشد و معطوف به منافع و مصالح واقعی نسل فعلی و نسلهای آتی بیمه شدگان و مستمری بگیران باشد، بعضاً مداخلاتی در جهت اهدافی غیر از اهداف مندرج در قانون تامین اجتماعی صورت پذیرفته است. شما چه راهکاری برای جلوگیری از تکرار این موضوع دارید؟ و آیا در صورت پیروزی در انتخابات اجازه انجام چنین مداخلاتی را خواهید داد؟ و یا مبادرت به این کار خواهید کرد؟
۴- سازمان تأمین اجتماعی یک دستگاه اجرایی دولتی نیست و حق‌الناس، مشاع و بین‌النسلی است، دولت‌ها و قوه مقننه طی ادوار گذشته با اهداف مثبت نظیر تشویق ازدیاد جمعیت، بازسازی و نوسازی صنایع، ایجاد اشتغال، حمایت از برخی اقشار و بعضاً اهداف منفی همانند جلب آراء، رویکردهای صنفی و … مصوباتی داشته‌اند که منجر به کاهش منابع یا ورودیها و افزایش مصارف یا خروجی‌های سازمان تامین اجتماعی شده است در حالی که بایستی بار مالی این قبیل تعهدات طبق اصول، قواعد و محاسبات بیمه‌ای برآورد و قبل از اجرای طرح‌ها به سازمان تامین اجتماعی پرداخت می‌شد، امری که تاکنون محقق نشده است. شما نظرتان در خصوص این موضوع چیست و چه راهکاری برای جلوگیری از تکرار این موضوع دارید؟ و ظرف چه زمانی این قوانین تعهدآور و تحمیلی را اصلاح می‌کنید؟ آیا پس از پیروزی خود مبادرت به این قبیل اقدامات می‌کنید؟
چه راهکاری برای مصون‌سازی سازمان از این قوانین و مقررات آسیب‌زا و مغایر با اصول و قواعد بیمه ای دارید؟
۵- طبق قانون تأمین اجتماعی مصوب سال ۱۳۵۴، مطالبات سازمان تامین اجتماعی جزو دیون ممتازه است و باید در اولویت پرداخت مدیونین از جمله دولت قرار گیرد ولی طی ادوار گذشته قوای مقننه، مجریه و قضائیه آن قدر که به مطالبات بانک مرکزی و بانکها و پیمانکاران وزارت نفت و نیرو و … از دولت حساس بوده‌اند، نسبت به پرداخت مطالبات سازمان تامین اجتماعی از سوی دولت حساسیت به خرج ندادهاند. باید برای جلوگیری از انباشت هر چه بیشتر بدهیهای دولت و باز پرداخت بدهیهای سنواتی فکری اساسی کرد. شما چه برنامه زمانبندی برای بازپرداخت این بدهیها دارید؟ آیا قول می‌دهید در پایان دولت خود این بدهیهای سنواتی صفر شده باشد؟ و چه منابعی برای آن اختصاص خواهید داد؟
۶- در طی چند دهه اخیر قوانین و مقرراتی تصویب شده است که صرفنظر از اینکه با اصول، قواعد و محاسبات بیمه‌ای مغایر است، بار مالی زیادی نیز برای سازمان تأمین اجتماعی به دنبال داشته است و به ویژه آن که از اهداف اصلی و اولیه خود دور شده‌اند مثل بازنشستگی‌های زودرس (سخت و زیان‌آور، بازسازی و نوسازی صنایع و …) که با هدف حمایت از نیروی کار بود ولی در عمل برای تعدیل و اخراج محترمانه کارگران مورد استفاده قرار گرفت و منجر به ایجاد اشتغال جدید و پایدار نیز نشد و فقط سازمان تأمین اجتماعی را با بحران روبه‌رو ساخته است. شما چه برنامه‌ای برای اصلاح این قوانین و مقررات دارید؟
۷- علاوه بر امنیت شغلی و تأمین معیشت کارگران، ایجاد محیط های استاندارد و حفاظت شده و ایمن برای کار از جمله وظایف کارفرمایان است و دولت نیز مکلف به نظارت بر رعایت آن است ولی متأسفانه مشاهده می‌شود که کارگاهها از ایمنی و استاندارد لازم برخوردار نیستند و کارگران دچار بیماریهای شغلی و یا حوادث ناشی از کار می شوند و فقط خسارت های آن به جان کارگران و منابع سازمان تامین اجتماعی (برای پرداخت مقرری بیمه بیکاری، مستمری فوت و از کارافتادگی و …) تحمیل می‌شود و منافع نصیب کارفرما می‌شود. نظیر آنچه در پلاسکو و معدن یورت و … اتفاق افتاد. آیا می‌توان اجازه داد کارگاه غیراستاندارد و نا ایمن فعالیت کند و به جسم و روح کارگر خود خسارت وارد کند و فقط دلخوش به این باشیم که به او مستمری از کارافتادگی و یا به بازماندگانش مستمری می‌دهیم؟ شما چه برنامه‌ای برای رعایت حقوق کارگران در حوزه سالم سازی و ایمنی محیط کار دارید؟
۸- سازمان تأمین اجتماعی یک کلیت واحد شامل بخش‌های بیمه بازنشستگی، بیمه درمان و سرمایه‌گذاری است و این یکپارچگی و انسجام مالی، ساختاری و مدیریتی آن باعث شده که تاکنون علیرغم همه بحرانها و چالشها به حیات خود ادامه دهد و تعادل چرخه منابع و مصارف آن و تنظیم ورودیها و خروجی‌های آن نیز بر این اساس استوار شده وتا‌کنون پاسخ داده است و تغییر آن، قطعاً منجر به برهم خوردن تعادل و تنظیم آن می‌شود. طی سالهای اخیر تلاشهایی برای پاره پاره کردن این پیکره در حال انجام بوده و هست. لطفاً موضع صریح و مشخص خود را در این ارتباط بیان نمائید . هر گونه تغییری در قانون کار و قانون تامین اجتماعی و ساختار آن باید با حفظ مصالح نسلهای فعلی و آتی بیمه شدگان و مستمری بگیران و براساس اصل گفتمان سه جانبهگرایی انجام پذیرد، آیا شما در اصلاح این قوانین قائل به اصل گفتمان سه جانبه هستید؟
۹- سازمان تامین اجتماعی و ذخایر و اندوخته‌ها و سرمایه‌های آن، یک امانت و حق‌الناس و مشاع و بین‌النسلی است و نباید “حیاط خلوت” به حساب بیاید و در انتصابات ارکان تصمیم گیری و اجرایی آن و به ویژه در حوزه سرمایه گذاری، باید انتصابات بر اساس شایسته سالاری و اصول حرفه‌ای گرایی و تخصص محوری انجام پذیرد. به ویژه آنکه سازمان تامین اجتماعی دارای سرمایه‌های انسانی بومی دارای تجربه، تخصص و از همه مهمتر عرق و حمیت سازمانی است که باید آن را پاس داشت و ارتقا و اعتلا بخشید. آیا شما قول می‌دهید که در صورت پیروزی این امر را رعایت کرده و از مداخله در انتصابات و دخالت در امور سرمایه‌گذاری سازمان تأمین اجتماعی نه تنها اینکه خودتان پرهیز کنید، بلکه حتی اجازه مداخله به دیگران هم ندهید؟
۱۰- بیمه شدگان و مستمری بگیران سازمان تامین اجتماعی، صرفنظر از اینکه قشر زحمتکش و مولد جامعه هستند و نقش بسزایی در پیشرفت کشور دارند، یک ایرانی و شهروند بوده و باید مثل سایرین برخوردار از حقوق شهروندی (در حداقل شرایط یکسان با سایر اقشار) باشند، اگر چه به خاطر نقش آنها در تولید کالاها و خدمات و … باید سهم بیشتری نصیب آنها شود ولی متاسفانه در حال حاضر برخورداری نیروهای کشوری و لشکری و صندوقهای خاص در بخش عمومی و دولتی از بودجه عمومی (نفت و مالیات و …) بیش از مشمولین قانون تامین اجتماعی است و آنها محروم از منابع عمومی هستند که هزینه همسانسازی مستمری ها، افزایش سنواتی مستمریها، طرح تحول سلامت و … برای افزایش مزایای بیمه شدگان و مستمری بگیران کشوری، لشکری و … هزینه می شود.شما چه برنامه‌ای برای رفع این تبعیض ناروا و ظالمانه دارید؟ به ویژه آنکه سازمان تامین اجتماعی از دولت طلبکار است ولی صندوقهای لشکری و کشوری از دولت کمک دریافت می‌کنند.
۱۱- انجام اصلاحات سیستماتیک، پارامتریک و مهندسی مجدد در بیمه‌های اجتماعی با توجه به شرایط و مقتضیات روز جامعه از نظر اقتصادی، اجتماعی، جمعیتی و دو فضایی شدن جامعه (فضای واقعی و فضای مجازی)، خصوصی سازی و برون سپاری فعالیتهای دولت، افزایش امید به زندگی و نرخ مشارکت زنان و … از طریق شکل دهی نظام تامین اجتماعی چند لایه (امدادی، حمایتی و بیمه ای) و چند سطحی (پایه، مازاد و مکمل) می تواند باعث پایداری سازمان تامین اجتماعی و ایجاد تعادل در منابع و مصارف و تنظیم ورودیها و خروجی‌های آن شود و علاوه بر آن بایستی زمینه برخورداری سازمان از منابع هدفمندی یارانه ها، مالیات‌های اجتماعی و … نیز برای مشمولین قانون تامین اجتماعی فراهم شود. برنامه جنابعالی برای تحقق این مهم چیست؟
۱۲- تداوم روندهای موجود در سازمان تامین اجتماعی عبارت خواهد بود از عدم تعادل منابع و مصارف (انواع بازنشستگی‌های زودرس و سرریزهای حمایتی و …)، عدم تنظیم ورودیها و خروجی‌ها (افزایش مستمری‌بگیران و سالمندی افراد تحت پوشش، ورود ریسک‌های گزینشی، کاهش بیمه پردازان نقدی و …)، عدم پایداری مالی، افزایش سرسام‌آور بدهیهای دولت، افزایش هزینه کرد منابع سازمان تامین اجتماعی با رویکردهای صنفی، سیاسی و حمایتی بدون تامین بار مالی معادل و هم‌زمان (نظیر مشوق‌های ازدیاد جمعیت، حمایت از اقشار خاص و …)، برهم خوردن انسجام ساختاری و مالی سازمان تامین اجتماعی، مداخلات سایر قوا در انتصابات، ذخایر و سرمایه‌گذاری‌ها و … که باید هر چه سریع‌تر برای این مسائل فکری کرد و چاره‌ای اندیشید. برنامه شما برای تقویت و اعتلای سازمان تأمین اجتماعی چیست؟
منبع: الف