از برجام تا پروتکل الحاقی و …

روزنامه بهار: در چند روز اخیر صحبت‌های بسیاری در خصوص احتمال درخواست دولت آمریکا از آژانس بین المللی انرژی اتمی برای بازدید از تاسیسات نظامی ایران مطرح شده است. پس از سفر نیکی هیلی به مقر آژانس و دیدار این نماینده دولت‌ترامپ با یوکیا آمانو این مسئله بیشتر از گذشته در بین اخبار و تحلیل‌های مرتبط با برجام مطرح شده است.

دیپلمات‌های وزارت امور خارجه بنابر رویکرد همیشگی‌شان در روبه‌رو شدن با موضوعات حساس این چنینی با احتیاط موضع گرفته و از سازوکارهای درون برجام برای مواجهه با این قبیل درخواست‌ها سخن گفتند اما در نقطه مقابل شاهد آن بودیم که بعضی سیاسیون که مسئولیت‌هایی هم دارند، نظامیان و نمایندگان مجلس از غیرممکن بودن این اقدام سخن گفته و قبل از آن که مراکز تصمیم گیری در این باره تصمیمی اتخاذ کرده باشند پاسخ قطعی منفی ایران به این درخواست احتمالی را از طریق رسانه‌ها به طرف مقابل داده‌اند!

واقعیت آن است که ایران مانند اغلب کشورهای جهان اجرای پروتکل الحاقی را پذیرفته است و در کنار امتیازهای گوناگونی که در حوزه‌های سیاسی، امنیتی و اقتصادی از گروه ۱+۵ گرفته است اجرای پروتکل را مورد پذیرش قرار داده است. به همین جهت این موضوع که آژانس می‌تواند بر اساس پروتکل از تاسیسات نظامی ایران بازدید کند امری کاملا بدیهی است که پیش بینی رخ دادن دیر یا زود آن نیاز به هوش چندانی هم نداشته است. بنابراین مسئولان ارشد کشور با پذیرش برجام به طور خودکار اجرای پروتکل الحاقی را هم پذیرفته‌اند و نمی‌توان انتظار داشت که آژانس تا پایان اجرای برجام از این امکان استفاده نکند.

پاسخ منفی قطعی برخی افراد خارج از حوزه وزارت امور خارجه به این مسئله از دو احتمال خارج نیست. احتمال اول آن است که این افراد از اساس نسبت به مفاد برجام بی‌اطلاع هستند و به واسطه عدم اطلاعشان چنین واکنشی را نشان می‌دهند. احتمال دوم هم به ناهماهنگی در حوزه سیاست خارجی و اظهارنظرهای غیرکارشناسی بازمی‌گردد. امری که وزیر امور خارجه کشورمان بارها نسبت به آن هشدار داده است و به نظر می‌رسد باید فکری عاجل برای آن کرد.

در پایان ذکر این نکته ضروری است که بر خلاف جوّی که «دلواپسان» در هنگام بررسی برجام در مجلس ایجاد کرده بودند اجرای پروتکل الحاقی به این صورت نیست که ماموران آژانس هر اقدامی که بخواهند را انجام می‌دهند. نکته جالب توجه آن است که مذاکره‌کنندگان کشورمان در مذاکرات هسته‌ای برای آنکه نگرانی‌های موجود درباره اجرای پروتکل الحاقی برطرف شود توانستند با موافقت طرف‌های مقابل سازوکار پیچیده‌ای را برای اجرای پروتکل الحاقی در توافق هسته‌ای بگنجانند که بر اساس آن نگرانی‌های موجود در این زمینه به کمترین حد ممکن خواهد رسد. سازوکاری که تندروهای آمریکایی را در زمان بررسی برجام به خشم آورده و آنان را به این نتیجه رسانده بود که با چنین محدودیت‌هایی که برجام برای اجرای پروتکل ایجاد کرده است بود و نبود پروتکل الحاقی تفاوتی ندارد.

منبع: بهارنیوز