ارزش بازار اوراق بدهی از ۷.۵ میلیارد دلار عبور کرد
آمار‌ها نشان می‌دهد ارزش بازار اوراق بدهی از مرز ۲۸ هزار میلیارد تومان معادل ۷.۵میلیارد دلار عبور کرده است.به گزارش همشهری، اوراق بدهی ابزاری برای دولت و بخش خصوصی برای تأمین مالی بلندمدت است. بخش عمده اوراق بدهی توسط دولت‌ها منتشر می‌شود.آنها سعی می‌کنند به‌وسیله انتشار این اوراق بخشی از منابع مالی طرح‌ها و پروژه‌های خود را تکمیل کنند یا ازطریق آنها بدهی هایشان را بپردازند.
به گزارش همشهری، در ایران نیز دولت از ۳سال پیش به‌دلیل کسری بودجه شدید و کمبود منابع بانکی تصمیم گرفت منابع مالی مورد نیازش را برای پرداخت بدهی‌هایش از طریق فروش اوراق بدهی و مشخصا صکوک و اسناد خزانه تأمین کند. بازار اوراق بدهی در جهان قدمتی دیرینه دارد.
در ایران هم از سال ۹۵با کاهش نرخ تورم و سود سپرده‌های بانکی سرمایه‌گذاران بیشتری به این بازار جذب شدند چرا که بازار‌های مسکن، طلا، ارز و بورس همگی در رکود بودند و سود اوراق بدهی از بازار سپرده‌های بانکی هم بیشتر بود، در عین حال اوراق بدهی یک منبع مناسب سود برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری هم محسوب می‌شد.
بر این اساس از سال ۹۴تاکنون روزبه روز به حجم بازار اوراق بدهی اضافه شده است. این رشد به قدری پرشتاب بوده است که سال قبل نزدیک به یک چهارم معاملات بازار سرمایه را به‌خود اختصاص داد درحالی‌که تا همین چند سال پیش ارزش کل معاملات اوراق بدهی در بورس آن قدر کم بود که می‌شد این آمار‌ها را در جداول آماری درنظر نگرفت. بخش عمده اوراق بدهی که در طول این ۲سال منتشر شده، صکوک و اسناد خزانه اسلامی بوده است.
اسناد خزانه اسلامی نوعی اوراق بدهی برای بازپرداخت بدهی‌های دولت به پیمانکاران است. این اوراق طبق قانون بودجه سال ۹۴کل کشور و با هدف تسویه بخشی از بدهی‌های دولت به پیمانکاران بخش خصوصی، از ۸مهر سال ۱۳۹۴برای نخستین‌بار در فرابورس عرضه شد وتوانست در مدت زمان کوتاهی ۲۶درصد بازده نصیب سرمایه‌گذارانش کند. از آن زمان تاکنون دست‌کم در ۲۰مرحله اوراق بدهی در بورس و فرابورس منتشر شده است.
براساس تازه‌ترین آمار منتشر شده ارزش کل بازار اوراق بدهی در ایران از مرز ۲۸هزار میلیارد تومان عبور کرده است. از این مقدار ۱۰هزار میلیارد تومان در بورس و ۱۸هزار میلیارد تومان در فرابورس منتشر شده است. آمار‌ها نشان می‌دهد به‌صورت سنتی بخش عمده اوراق بدهی منتشر شده در بورس به اوراق مشارکت اختصاص یافته است. از مجموع کل اوراق بدهی منتشر شده ۱۱هزار میلیارد تومان مربوط به معاملات اوراق مشارکت بوده است که از این مقدار ۸۶۰۰میلیارد تومان در بورس و ۲۵۰۰میلیارد تومان در فرابورس عرضه شده است.
بعد از اوراق مشارکت بیشترین مقدار در اختیار اسناد خزانه اسلامی و صکوک است. تاکنون ۶هزار میلیارد تومان اسناد خزانه اسلامی در فرابورس منتشر شده است اما این بازار فعلا انحصارا در اختیار فرابورس است و تاکنون اسناد خزانه اسلامی در بورس منتشر نشده است. همچنین تاکنون بیش از۵هزار میلیارد تومان صکوک در بازار سرمایه دادوستد شده که بخش اعظم آن در فرابورس عرضه شده است.
۸۵درصد از بازار اوراق بدهی را در بورس اوراق مشارکت تشکیل می‌دهد و ۱۰درصد مربوط به اوراق صکوک است.
اما وضعیت بازار فرابورس قدری متفاوت است. بازار اوراق بدهی فرابورس تنوع بیشتری دارد. اکنون ۳۳درصد از کل معاملات اوراق بدهی را در فرابورس اسناد خزانه و ۲۵درصد را اوراق صکوک تشکیل می‌دهد. در بازار فرابورس همچنین ۱۵درصد از معاملات به اوراق گواهی سپرده اختصاص دارد و ۱۵درصد نیز مربوط به اوراق مشارکت است. در فرابورس همچنین تاکنون ۲۱۰۰میلیارد تومان اوراق مرابحه منتشر شده است که این مقدار دست‌کم ۱۲درصد از کل بازار بدهی فرابورس است.
بدهی به زبان ساده به‌معنای مصرف بیشتر کالاها و خدمات در زمان حال در ازای پرداخت بهای آن در زمان آینده است. چنانچه دولتی بتواند با امکاناتی این رفتار را در جامعه توسعه دهد، عملا آن جامعه می‌تواند مصرف بیشتری را در زمان حال انجام داده و در مقابل پرداخت آن را به آینده موکول کند. سیاست توسعه بدهی می‌تواند باعث رشد اقتصادی کشور شود. سیاست توسعه بدهی در گام نخست و به شرط آنکه جامعه با کمبود کالاها و خدمات مواجه نباشد، رفاه جامعه را افزایش خواهد داد. به‌طور معمول، منابع مورد نیاز برای بدهی از ۲محل تسهیلات بانکی داخلی یا خارجی قابل تأمین است.
توسعه بدهی با تحریک طرف تقاضا چه از طریق تحریک مصرف و چه سرمایه‌گذاری می‌تواند موجب رشد اقتصادی کشور شود. تجربه بحران‌های اقتصادی دنیا و کشورهای مختلف نیز نشان می‌دهد که طی ۲قرن اخیر همه کشورهایی که سیاست بدهی را در پیش گرفته‌اند در ابتدا دوره طلایی رونق در اقتصاد را تجربه کرده‌اند.
منبع: الف